De minister van culturele achteruitgang? Of vergis ik me?

Ingediend op september 12th, 2016 door bartcaron

Sven Gatz heeft het allesbehalve makkelijk. Als minister van de meest toegevoegde (en overbodige) partij in de Vlaamse regering, is zijn macht navenant. Hij lijkt meer op een marionet die de beheersingsstrategie van de andere regeringspartijen, vooral van N-VA, over het cultuurbeleid moet uitbazuinen. Hij beloofde vele keren dat de eerste twee jaar van deze regeerperiode lastig zouden zijn omwille van besparingen, maar dat daarna de zon zou doorbreken.  Zucht. Hij is niet de eerste politicus die meende het einde van de tunnel te zien. Maar nee, het blijft zwaar bewolkt, er is geen geld, zeker al niet voor cultuur.

De voorbije maanden zagen we een bonte waaier aan onmachtige beslissingen: de meerjarige subsidies in het kader van het Kunstendecreet waarbij voor het eerst in de cultuurgeschiedenis positief beoordeelde organisaties uit de subsidieboot vallen, de licht stijgende subsidies voor sociaal-culturele bewegingen die verhaald worden op de klassieke verenigingen, de forse knip in het budget voor de VRT, bij de Nederlandse Taalunie, de totale afbouw van het lokaal cultuurbeleid door de overheveling van de budgetten naar het Gemeentefonds van … Liesbeth Homans.
De minister van Cultuur en Media moet zijn blazoen poetsen met een nota over alternatieve financiering – zo verkoop je de illusie dat je van je dromen realiteit kan maken – of met de erkenning van lokale radio’s, of met nieuwe decreten (ontwerpen) voor sociaal-cultureel volwassenenwerk en cultureel erfgoed, waarvan de financiële consequenties doorgeschoven worden naar de volgende regering. Hoopgevend is dat niet.

Ik zou niet in zijn schoenen willen staan. Zijn bewegingsruimte is inhoudelijk piepklein en financieel al helemaal nihil. Het wordt een beetje droevig. In die mate zelfs dat Ik niet meer boos ben, maar mij aan zijn kant wil scharen. Ik wil hem zo graag ondersteunen in zijn zoektocht naar beleidsruimte. Maar ja, van een politicus van de oppositie wordt dat niet verwacht, en dus ook niet geloofd. In ieder geval dreigt zijn palmares er over drie jaar blanco uit te zien. De minister van culturele achteruitgang? Aub niet. Maar ja, ik vrees dat er geen aureool rond zijn palmares zal stralen. Helaas.

Tenzij… Tenzij hij er alsnog in slaagt zo hard op tafel te kloppen dat zijn collega’s in de Vlaamse regering achteruit deinzen en overstag gaan bij zijn cri de coeur: “Cultuur is belangrijk, moet een belangrijke plaats krijgen in een investeringsregering en dus moeten er financiële middelen bijkomen”. Het is maar een denkbeeld, misschien een waanbeeld, ik besef dat, maar zou durven hopen het werkelijkheid wordt. Ik ben nog bereid om ervoor op bedevaart te gaan, desnoods naar Avigon, mocht dat enigszins helpen. Want blijkbaar is er niks dat hem tot een op oprechte verontwaardiging gebouwde actie aanzet. Laat u niet doen, minister. Toon uw verontwaardiging, uw engagement, uw tanden, niet aan de culturele wereld, maar aan uw collega’s in de Vlaamse regering.

Ik kon het niet laten deze oproep neer te pennen. Er is geen beterschap in zicht. Vandaag nog voerden een aantal kunstenaars een actie aan het kabinet van de minister voor een forse verhoging van de projectsubsidies.
Die zijn de voorbije jaren teruggeschroefd, door de ministers Schauvliege en Gatz. De minister sprak met hen en beloofde dat er in 2017 1,16 miljoen euro aan middelen bijkomen. Dat is echter geen nieuws, maar was al meegedeeld in juli. Het is iets, maar oh zo weinig. De aanvragen voor projectsubsidies bedragen immers het zevenvoud van het beschikbare bedrag. Ter vergelijking: in 2013 is er 8,9 miljoen euro toegekend. Voor 2016 is een bedrag voorzien van 5,9 miljoen euro voor alle kunstdisciplines, minder dan 5% van de pot voor de kunsten. .
De Open Vld-minister benadrukt, aldus Belga, dat hij het belang van jonge kunstenaars erkent. Het staat alleszins haaks op de beleidsnota van Gatz, ook op zijn Visienota Kunsten en talrijke verklaringen. Dat oplossen door de ‘grote’ kunstinstellingen een verantwoordelijkheid toe te bedelen voor de ondersteuning naar beginnende makers, is een foute piste. De grote huizen hebben geen middelen op overschot, maar daarnaast kan je je ernstig afvragen of dat de juiste biotoop is voor beginners, laat staan dat een kerntaak van die instellingen moet zijn.

---

Over artistieke vrijheid en maatschappelijke verantwoordelijkheid

Ingediend op augustus 30th, 2016 door bartcaron

Eindelijk eens een State of the Union die stof doet opwaaien. Wouter Hillaert heeft het voor mekaar gebracht op de opening van het Theaterfestival in deSingel. Een State of the Union met een forse dosis interne kritiek, vooral gericht naar de ’80-ers, de generatie theatermakers die vandaag het roer in handen hebben. Bijwijlen gaat de tekst breed door de bocht, maar de kernboodschap is duidelijk: een pleidooi voor radicalisering, niet zozeer op het podium, maar in de werking van het theaterlandschap (te lezen op de website van het Theaterfestival).

En dat is voer voor een bizar debat, dezer dagen in de kranten en De Wereld Morgen. De grote jongens voelen zich duidelijk aangesproken (Jan Fabre, Erwin Jans en Guy Cassiers, Prof . Rudi Laermans…) en aangevallen. En ze verweren zich. Lees vooral de tekst van Erwin Jans en Guy Cassiers. Die kan ook ik wel smaken. Ze verdedigen met nuance én stelligheid hun werk, eerlijk me dunkt. Maar de andere reacties hebben een groot krampgehalte. Wie heeft nog magnesium in huis?

Twee lijnen springen er uit: de generatie van de 80-ers voelt zich aangevallen omdat, primo, ze zich afzonderen in hun artistieke ivoren theatertorens en te weinig ruimte maken voor jong geweld, en secundo, zich weinig of niet inlaten met de samenlevingsproblemen rondom hen. En dat allemaal onder het mom van de artistieke vrijheid.Of liever, omdat de artistieke vrijheid hen zou ontslaan van die verantwoordelijkheid.

Ik wil op één aspect ingaan, nl. die artistieke vrijheid en aan wie die toebehoort. Ja, artiesten moeten vrij zijn in wat ze creëren. Of ze jong of ouder zijn, tot welke generatie ze ook behoren. Maar de organisaties die hen die kansen bieden, de grote en kleine structuren in de podiumkunsten, moeten hun plaats in de samenleving, de context waarin ze werken, wel verdisconteren in hun werking. Ze mogen zich niet losmaken van hun context. Ze moeten in eerste instantie werk maken van kwalitatief artistieke producties. Maar ze kunnen dat niet zonder aandacht te besteden aan maatschappelijke problemen die hen omringen. Ze moeten blijvend streven naar diepgaande en maximale (publieks)participatie, naar samenwerking met allerlei maatschappelijke actoren en via hun artistiek werk mee bouwen aan een goede samenleving, Merk het verschil op dat ik maak tussen kunstenaars en organisaties. Maatschappelijk engagement van organisaties staat niet haaks op artistieke vrijheid van kunstenaars, wel integendeel.

---

Sociaal-cultureel werk en de onrust over hun toekomst

Ingediend op augustus 29th, 2016 door bartcaron

Cultuurbeleid. In het kersverse Wascabi 2016 stelt de belangenbehartiger van het sociaal-cultureel werk (FOV) een aantal vragen aan vier leden van CD&V, SP.A, Open VLD en Groen. Hier mijn antwoord op twee van deze vragen:

Hoe kijkt u terug op het traject van het decreet (sociaal-cultureel werk)? Wat is er u uit de hoorzittingen bijgebleven?
“De ongerustheid. De sector wil vernieuwen, maar hij wil – terecht – de verworvenheden niet kwijt. De meerderheid heeft hier geen garanties voor. Evenmin voor de uitkomst van de beoordeling en visitatie. Als je de uitkomst ziet van de meerjarige ronde in het Kunstendecreet, dan begrijp ik het sociaal-cultureel werk des te beter: organisaties die een positief advies kregen, en toch erkenning noch subsidies krijgen… Ik ben een voorstander van kwalitatieve beoordeling maar als dat tot een gelijkaardig resultaat leidt in het sociaal-cultureel werk, dan pas ik.”

---

Dag Toots

Ingediend op augustus 22nd, 2016 door bartcaron

Van ganser harte bedankt Toots voor de mooie muziek. De melancholie stroomde uit iedere geblazen of gezogen noot. Ik herinner me – en het is zo lang gelden, want je speelde toen ook nog gitaar – dat memorabel concert in Lauwe, toen de Kave nog dé jazz-club van de streek was. Ondertussen vele concerten meegemaakt, maar dat ene moment zal me altijd bijblijven.
Het wordt nu wel heel interessant daarboven, met al die legenden samen spelen….

---

De Provinciale erfgoedbibliotheek Westflandrica Brugge naar Kortrijk?

Ingediend op augustus 17th, 2016 door bartcaron

De Provinciale erfgoedbibliotheek Westflandrica Brugge zal worden overgenomen door de stad Kortrijk. Hoezo??? Deze bibliotheek vat de geschiedenis van West-Vlaanderen, met een belangwekkende verzameling boeken, documenten en beeldmateriaal over West-Vlaanderen en de West-Vlaming. Het is alvast een verrassende wending. Hoort die eigenlijk wel thuis in Kortrijk?

En toch, zo staat het in het document van de Vlaamse regering van eind juli. Naar de redenen van deze vreemde wending is het een beetje raden. Of toch niet? De stad Brugge wil de zorg voor de collectie niet opnemen als het gebouw (Tolhuis) niet mee wordt overgedragen.

Ik pleit voor een aanpak in twee stappen. Brugge, als provinciale hoofdstad en huisvester van enkele uitstekende archieven, is en blijft de gedroomde partner, meer dan Kortrijk. Bij een Brugse njet stel ik voor dat Provincie en Stad Brugge samen een uitzondering bepleiten op de overnameregel. Concreet: de Provincie behoudt het beheer over de bibliotheek en zoekt een nieuwe locatie. Het bestaande Provinciaal Archief in Sint-Andries ligt voor de hand, de verhuis van het Jan Van Eyckplein is toch al gepland voor zeer binnenkort.

Je leest er nog meer over in https://exit.be/

---

Mu.ZEE wordt Vlaams museum, Be-Part onder Kortrijks bewind

Ingediend op juli 28th, 2016 door bartcaron

Over de ongerijmdheden van de Vlaamse regering

Op de valreep, op 26 juli – in de politieke luwte – werden de ingeperkte bevoegdheden van de provincies vastgelegd door de Vlaamse regering. Dat gebeurde via een ‘ontwerp van decreet houdende de vernieuwde taakstelling en gewijzigde financiering van de provincies’. Daarin schuilen enkele opvallende zaken. Het woord ‘schuilen’ is niet toevallig. Immers, de Vlaamse regering heeft haar eigen principes niet steeds consequent toegepast, maar heeft gekozen voor pragmatische oplossingen. Het toont vooral aan hoe de theorie over de verdeling van bevoegdheden niet rijmt op de werkelijkheid.
Voor wie de opties van deze regering niet echt kent: de Vlaamse regering wil enkel de grondgebonden bevoegdheden bij provincie houden, en de persoonsgebonden bevoegdheden (cultuur, onderwijs, sport, jeugd, welzijn, gelijke kansen…) verdelen over Vlaanderen en de steden en gemeenten. Onderwijs was al een dikke uitzondering, zogezegd omdat de vrijheid van onderwijs dat onmogelijk maakt. Oef. Maar de finale beslissing toont oh zo mooi dat we ook hier te maken hebben met een lelijk compromis tussen CD&V (de voorstanders van de provincies) en N-VA (de tegenstanders van de provincies). Divide en impera.

Gelukkig heeft enige realiteitszin, noem het gerust ‘gezond verstand’, dat compromis in de hand gewerkt. Al blijft deze aanpak waanzinnig. Waarom de provincies geen persoonsgebonden bevoegdheden zouden mogen opnemen, daar kan geen zinnige rationele verklaring voor worden gegeven. Het is een schijnuitleg, een zuivere antiprovinciebeslissing. In de werkelijkheid bestaan er heel veel initiatieven, in cultuur, sport, jeugd enz. die te groot zijn om door een gemeente te worden gefinancierd, maar te klein zijn om op Vlaams niveau te tillen. Die dreigen hun toekomst te verliezen en tussen wal en schip te vallen. (meer…)

---

Een vaste boekenprijs? Welke heb je het liefste? De Vlaamse of de Waalse?

Ingediend op juli 20th, 2016 door bartcaron

Zowel de Franse als de Vlaamse Gemeenschap willen een vaste boekenprijs invoeren. Hoera, hoor ik de (betere) boekverkoper al juichen, net als de lezer van het betere boek die graag een ruim assortiment in zijn geliefkoosde boekhandels vindt. In onze buurlanden bestaat zo’n gereglementeerde boekenprijs al langer. Bij ons wordt daar al 25 jaar over gedebatteerd, maar steeds liepen de voorstellen vast in onoverbrugbare tegenstellingen. Nu lijkt het er wel van te komen. En al zijn er de voorbije maanden gesprekken geweest tussen de cultuurministers uit beide landsdelen, toch lopen beide voorstellen stevig uiteen.

De Franstalige Cultuurminister, Alda Greoli stelde haar ontwerp van decreet voor aan de Franse Gemeenschapsregering – we noemen het territorium gemakshalve Wallonië, het Franssprekende deel van Brussel inbegrepen. De Vlaamse evenknie, Sven Gatz stelde zijn ontwerp van decreet enkele weken geleden al voor.

Wat loopt gelijk? Slechts één punt: de uitgever van nieuwe boeken stelt een vaste prijs vast.

Wat verschilt er tussen beide landsdelen?
Vl: bij aanbod of verkoop aan de consument kan de verkoper van een boek een korting op de vastgestelde prijs toepassen van ten hoogste 10%.
W: de korting mag maximum 5% bedragen (zoals in Frankrijk).

Vl: voor scholen en bibliotheken bedraagt de maximumkorting 25%
W: voor scholen en bibliotheken bedraagt de maximumkorting 15%. (meer…)

---

Een nieuw cultureel erfgoeddecreet – Geen FM-radiozender voor SBS

Ingediend op juli 18th, 2016 door bartcaron

De Vlaamse regering heeft op de laatste ministerraad een paar markante beslissingen genomen op het vlak van media en cultuur.

Cultuur

De regering gaf haar principiële goedkeuring aan het voorontwerp van een nieuw cultureel-erfgoeddecreet. Het gaat nu naar de SARC, en daarna naar de Raad van State. De tekst van het voorontwerp van decreet vind je hier.  De tekst van de memorie van toelichting staat hier. Ik moet het ontwerp van decreet zelf nog bestuderen. Commentaar volgt later nog.Enkele opvallende elementen alvast.

Het voortraject bouwt verder op de conceptnota ‘Naar een duurzame cultureel-erfgoedwerking in Vlaanderen’.
Er komen een aantal ‘grote’ instellingen zoals in het Kunstendecreet. Zij voeren alle functies uit en werken internationaal. Zoveel gegadigden zullen er niet zijn. Denk aan het KMSKA, het M HKA en rarara.
Wat het cultureel-erfgoedconvenant betreft, zijn er geen fundamentele wijzigingen. Daar waren veel betrokkenen zeer ongerust over. Ze heten voortaan  ‘besturen voor regionale dienstverlening’. Wel wijzigt de instapvoorwaarde en subsidietoewijzing. Twee principes worden gehanteerd om het werkingsgebied voor een CE-convenant te erkennen en daarvoor een variabel subsidiebedrag toe te kennen: 1) voldoende cultureel erfgoed en netwerking met erfgoedactoren, alsook de aanwezige noden en 2) voldoende slagkracht hebben waarbij een principiële ondergrens wordt vooropgesteld van 100.000 inwoners. Het eerste principe weegt het zwaarst door als beoordelingscriterium. Op het tweede principe behelst het voorontwerp twee afwijkingen: a) gebiedsafstemming met een intergemeentelijke onroerend erfgoeddienst (IOED) of b) argumentatie op grond van de aanwezige behoeften en het aanwezige cultureel erfgoed en actoren. Deze drie nieuwe afspraken zijn geïntegreerd in het decreet i.p.v. opgenomen in een protocol als addendum. Dat gebeurde blijkbaar op vraag van de VVSG. De afspraken garanderen de betrokkenheid van gemeenten in en na overleg met de VVSG bij de opmaak van de visienota door de bevoegde minister, consultatie van betrokken lokale besturen in de beoordelingsprocedure en bij het sluiten van beheersovereenkomsten van erfgoedorganisaties op hun grondgebied.

Interessant is wat in het advies van de Inspectie van Financiën staat. Daaruit leren we dat het bedoeling is dat er een budgettair streefdoel is, nl. een netto-meerkost van 5,1 miljoen euro. Dat is echter afhankelijk van nieuwe middelen die de Vlaamse regering en het Vlaams parlement in de begroting 2019 ter beschikking stelt. Dat is dus nog met een groot voorbehoud.

Maar nog straffer, lees negatiever, is dat beslist is om in 2017 geen werkingssubsidies toe te kennen aan nieuwe intergemeentelijke erfgoedconvenants voor de beleidsperiode 2018-2020.
Ook de mogelijkheid tot subsidiëring van een belangenbehartiger wordt in het decreet niet langer voorzien. Belangenbehartiging is een waardevolle opdracht, maar de organisatie ervan is een taak van de sector zelf, aldus de minister. Theoretisch juist, maar quasi onhaalbaar voor een sector met een totaal subsidiebedrag van amper 37 miljoen.
Er verandert wel een en ander op het vlak van de subsidies voor internationale uitwisseling. De tussenkomsten voor internationale reis- en verblijfskosten zullen enkel nog kunnen gevraagd worden voor ‘actieve competentie-ontwikkeling’, voor langdurige werk- en leerervaringen. Voor alle andere buitenlandse activiteiten moet de werkgever voortaan opdraaien. Dat is een nieuwe ‘fijne ‘besparing van minister Gatz.

(meer…)

---

Regering:doe iets aan de vervuiling van de zee met plastics

Ingediend op juli 15th, 2016 door bartcaron

In een voorstel van resolutie, ondertekend door alle democratische partijen, en dus ook mezelf namens Groen, wordt aan de Vlaamse regering gevraagd om een actieplan tegen plasticvervuiling te uit te werken. De vervuiling van onze oceanen en stranden is na de klimaatverandering één van de grootste milieuproblemen van onze tijd. Het is best fijn dat alle partijen bereid zijn de politieke spelletjes te overstijgen en aan hetzelfde zeel willen trekken om dat probleem aan te pakken. Initiatiefnemer van deze resolutie is collega Steve Vandenberghe, tevens Burgemeester van Bredene. (meer…)

---

Waarom zijn de adviezen van de 7 Vlaamse Kunstinstellingen niet openbaar?

Ingediend op juli 13th, 2016 door bartcaron

We spreken over Ancienne Belgique, Brussels Philharmonic, Concertgebouw Brugge, deFilharmonie, deSingel, Kunsthuis (Vlaamse Opera / Ballet van Vl) en Vooruit

Voor deze Kunstinstellingen werden de adviezen niet openbaar bekend gemaakt. Of is het een vergetelheid? Hoewel dit decretaal niet voorzien is, lijkt het logisch dat de adviezen over de Kunstinstellingen ook worden bekendgemaakt. De burger mag toch weten of de instellingen – de ‘zijne’ want Vlaams – waar zoveel geld naar toe gaat, wel goed functioneren, en of er bijsturingen gewenst zijn? Dat soort zaken kan je alleen lezen in de adviezen van de internationale visitatie- en beoordelingscommissies en het advies van de administratie Cultuur.
Ik roep de minister en zijn kabinet op om die onverwijld op de website van de administratie Cultuur te zetten. Er valt immers niks te verbergen. De bedragen zijn gekend, nu nog hun ‘rapport’.

---