Omvorming Vlaams Zorgfonds

Ingediend op oktober 14th, 2005 door bartcaron

Voorstel van decreet van de heren Tom Dehaene, Steven Vanackere, de dames Elke Roex, Vera Van der Borght, Helga Stevens en de heer Bart Caron houdende wijziging van het decreet van 7 mei 2004 tot omvorming van het “Vlaams Zorgfonds” tot een intern verzelfstandigd agentschap met rechtspersoonlijkheid en tot wijziging van het decreet van 30 maart 1999 houdende de organisatie van de zorgverzekering

Toelichting

Dames en heren, artikel 14, derde lid, van het decreet van 30 maart 1999 houdende de organisatie van de zorgverzekering bepaalt dat het Vlaams Zorgfonds een zorgkas opricht.
Zoals de zorgkassen die worden opgericht door de rechtspersonen, bedoeld in artikel 4, eerste lid, van dat decreet, de juridische vorm moeten aannemen van een privaatrechtelijke rechtspersoon die zijn opdrachten zonder winstoogmerk uitvoert, werd ook bij de oprichting van de zorgkas van het Vlaams Zorgfonds, de Vlaamse Zorgkas, gekozen voor de vzw-vorm (oprichtingsakte van 10 mei 2001).

De Vlaamse Zorgkas verkrijgt door artikel 16 van voornoemd decreet de opdrachten die aan alle zorgkassen zijn toevertrouwd. Daarnaast bepaalt artikel 4, §1, van dat decreet dat wie binnen de door de Vlaamse Regering te bepalen termijn niet aangesloten is bij een erkende zorgkas, ambtshalve aangesloten is bij de zorgkas, opgericht door het Vlaams Zorgfonds.

Volgens het decreet van 7 mei 2004 tot omvorming van het “Vlaams Zorgfonds” tot een intern verzelfstandigd agentschap met rechtspersoonlijkheid en tot wijziging van het decreet van 30 maart 1999 houdende de organisatie van de zorgverzekering, zal de Vlaamse Zorgkas worden opgericht binnen de diensten van de Vlaamse Regering en zal zij niet langer rechtspersoonlijkheid hebben.

Artikel 15, 7°, a), van dat decreet vervangt artikel 4, derde lid, van het decreet van 30 maart 1999 door de volgende bepaling:

“De regering richt een zorgkas op binnen haar diensten. Deze zorgkas is geen van de Vlaamse Gemeenschap afgescheiden rechtspersoon en is (…) van rechtswege erkend.” Daarbij aansluitend bepaalt artikel 16 van het decreet van 7 mei 2004: “De Vlaamse regering wordt gemachtigd om bij de ontbinding van de VZW “Vlaamse Zorgkas”, opgericht bij oprichtingsakte van 10 mei 2001, het contractueel personeel, in dienst op de datum van de inwerkingtreding van dit decreet, als contractueel personeel in dienst te nemen. Het personeel behoudt de hun voorheen contractueel toegekende rechten voorzover deze van toepassing zijn bij de diensten van de Vlaamse overheid.”

De bepalingen van het decreet van 7 mei 2004 zijn aangenomen en afgekondigd, maar nog niet in werking getreden. Nochtans had het Rekenhof in zijn advies bij het ontwerp van decreet, dat het decreet van 7 mei 2004 zou worden, duidelijk gepleit voor de verzelfstandiging van de Vlaamse Zorgkas (Verslag van het Rekenhof aan het Vlaams Parlement, Parl. St. Vl. Parl, 2003- 04, nr. 2193/3, blz. 6-7 en 10):
“De decreetgever kiest er (…) voor de vzw Vlaamse Zorgkas te ontbinden en een nieuwe eigen zorgkas zonder rechtspersoonlijkheid op te richten binnen het IVA Zorg en Gezondheid. Hij kiest er dus voor de eigen zorgkas volledig te integreren in het intern verzelfstandigd agentschap Zorg en Gezondheid. De keuze de eigen zorgkas geen rechtspersoonlijkheid te verlenen, motiveert het ontwerpdecreet met een verwijzing naar de doelgroep, die een aparte aanpak veronderstelt. Bedoeld wordt allicht dat de zorgkas decretaal ook is belast met de ambtshalve aansluiting en dat de eigen zorgkas door deze specifieke opdracht niet zonder meer vergelijkbaar is met de erkende zorgkassen.

Het is het Rekenhof niet duidelijk waarom deze specifieke opdracht van de eigen zorgkas een argument tegen verzelfstandiging is. Het is overigens ook mogelijk geheel vrijwillig aan te sluiten bij de zorgkas van de Vlaamse Gemeenschap en de taken van de eigen zorgkas zijn voor het overige volstrekt identiek aan die van de andere erkende zorgkassen, die de vorm moeten aannemen van een vzw. Zowel de overeenkomsten met de andere zorgkassen als de eigen specifieke opdracht (de ambtshalve aansluiting) lijken eerder argumenten pro verzelfstandiging. Ook de afscheiding van de middelen en de structureel eigen inkomsten (die worden aangewend voor de eigen uitgaven) zijn argumenten pro verzelfstandiging. Bovendien mag niet uit het oog worden verloren dat het Vlaams Zorgfonds toezicht en controle uitoefent op het beheer, de werking en de financiële situatie van de zorgkassen, inclusief de eigen zorgkas. Die controle- en toezichtstaak komt ernstig in het gedrang als het IVA Vlaams Zorgfonds is ingebed in het IVA Zorg en Gezondheid, waarvan de zorgkas deel uitmaakt; als de leidend ambtenaar van het IVA Zorg en Gezondheid ook leidend ambtenaar is van het fonds en als de beheersovereenkomst met het IVA Zorgfonds een onderdeel is van de beheersovereenkomst met het IVA Zorg en Gezondheid.

Het is aangewezen dat het ontwerp van omvormingsdecreet:
– de eigen zorgkas niet integreert in het agentschap Zorg en Gezondheid, maar ze integendeel verzelfstandigt; (…).”
Afgezien van die opmerkingen van het Rekenhof is er de vaststelling dat, na de ontbinding van de vzw Vlaamse Zorgkas, er voor de leden van de vzw en de financiële stromen van de vzw (inning ledenbijdragen, uitbetaling tenlastenemingen, subsidiëring tenlastenemingen en werkingskosten) momenteel niets is geregeld.

Wel bepalen de statuten van de vzw dat de activa bij ontbinding overgedragen worden aan de Vlaamse Gemeenschap of aan een door de Vlaamse Gemeenschap aangeduide organisatie. Het is echter de vraag of het lidmaatschap van de vereniging onder het begrip activa valt. Zelfs als dat het geval is, is geheel niet duidelijk hoe dat lidmaatschap in de nieuwe organisatie vorm kan krijgen. Hierbij moet rekening gehouden worden met het feit dat de regelgeving inzake de zorgverzekering volledig gebaseerd is op het lidmaatschap van en de aansluiting bij een zorgkas. Ook bij een ambtshalve aansluiting wordt dezelfde terminologie gehanteerd en worden jaarlijkse ledenbijdragen geïnd.

Het moet de bedoeling zijn dat de leden en de zorgbehoevenden geen hinder ondervinden van een eventuele wijziging van het juridische statuut van de Vlaamse Zorgkas. Dat is van het allergrootste belang, gezien de ambtshalve aansluitingen waarvoor de Vlaamse Zorgkas instaat en de eenmalige regularisatiemogelijkheid die momenteel loopt. Het staat dus vast dat de Vlaamse Zorgkas niet zonder meer kan overgaan in de Vlaamse Gemeenschap. De opmerkingen van het Rekenhof zijn duidelijk. Een nieuw comptabiliteitsdecreet is er (nog) niet. Aangezien het decreet van 7 mei 2004 volgens de planning op 1 januari 2006 in werking zal worden gesteld, is het nodig snel actie te ondernemen zodat de continuïteit en rechtszekerheid van de Vlaamse Zorgkas en haar taken veiliggesteld kunnen worden.
Het is niet nodig de oplossing al te ver te gaan zoeken. De Vlaamse Zorgkas bestaat nu als vzw en heeft een eigen rechtspersoonlijkheid en afgescheiden financiën. Het ligt dan ook voor de hand van deze structuur gebruik te maken en de vzw niet te ontbinden.

Hiermee zijn alle opmerkingen van het Rekenhof opgelost en wordt de continue dienstverlening van de Vlaamse Zorgkas veiliggesteld. De vzw-structuur staat niet haaks op de BBB-principes, zodat er ook op dat vlak geen probleem rijst. Het Vlaams Zorgfonds, dat op dit ogenblik een Vlaamse openbare instelling van categorie A (met rechtspersoonlijkheid) is, zal door het decreet van 7 mei 2004 worden omgevormd tot een IVA (intern verzelfstandigd agentschap ) met rechtspersoonlijkheid.  Artikel 32 van het kaderdecreet bestuurlijk beleid van 18 juli 2003 stelt: “Met uitzondering voor de participaties in het kader van de Vlaamse publiek-private samenwerkingsprojecten, zijn de Vlaamse
Gemeenschap, het Vlaamse Gewest en de intern verzelfstandigde agentschappen met rechtspersoonlijkheid gemachtigd om op grond van het private vennootschaps- of verenigingsrecht, instellingen, verenigingen en ondernemingen op te richten of erin deel te nemen, voorzover het niet met een bevoegdheidsoverdracht gepaard gaat.”

Als IVA met rechtspersoonlijkheid kan het IVA Vlaams Zorgfonds dus, volgens die bepaling, een zorgkas in de vorm van een vzw oprichten, op voorwaarde dat er geen bevoegdheidsoverdracht is. Met het verbod van bevoegdheidsoverdracht heeft men blijkbaar willen vermijden dat taken van openbaar nut, die bij of krachtens decreet uitdrukkelijk aan het IVA met rechtspersoonlijkheid zijn toevertrouwd, door dat IVA worden overgedragen aan een door het IVA op te richten privaatrechtelijke rechtspersoon.
Hier is er echter geen sprake van bevoegdheidsoverdracht. De taken van de Vlaamse Zorgkas worden decretaal, met name door het zorgverzekeringsdecreet van 30 maart 1999 zelf, aan die zorgkas toevertrouwd.
De meeste van die taken zijn overigens identiek aan de taken die zijn toevertrouwd aan andere zorgkassen, opgericht door de instanties, bedoeld in artikel 14, eerste lid, van het genoemde decreet. Net zoals de andere zorgkassen, sluit de Vlaamse Zorgkas personen (leden) aan, onderzoekt ze vragen om tenlasteneming en beslist ze daarover, voert ze beslissingen betreffende tenlastenemingen uit, registreert ze gegevens, int ze bijdragen van de aangeslotenen en kan ze financiële reserves beheren.

Het onderscheid met de andere zorgkassen ligt hierin dat personen die bij een zorgkas moeten aansluiten en dat niet tijdig doen, ambtshalve bij de Vlaamse Zorgkas worden aangesloten. Artikel 4, §1, tweede lid, van het zorgverzekeringsdecreet van 30 maart 1999, bepaalt terzake:
“Wie binnen de door de regering te bepalen termijn niet aangesloten is bij een erkende zorgkas, wordt ambtshalve aangesloten bij de door het Vlaams Zorgfonds opgerichte zorgkas. In dit geval wordt de betrokkene hiervan onmiddellijk en schriftelijk op de hoogte gebracht. Die aansluiting vervalt als de betrokkene alsnog aansluit bij een erkende zorgkas.” Het betreft hier dus een aansluiting van rechtswege, bij de Vlaamse Zorgkas, van personen die zich niet uit eigen beweging bij een zorgkas hebben aangesloten, hoewel ze daartoe verplicht zijn. Die aansluiting van rechtswege vloeit rechtstreeks voort uit het decreet. De Vlaamse Zorgkas heeft terzake niet de minste bevoegdheid om te beslissen of een persoon al dan niet moet aansluiten. Ze moet enkel de aansluiting in concreto uitvoeren door de betrokken persoon daarvan in kennis te stellen en de bijdrage te innen.
Door de decreetgever is van bij het begin duidelijkgesteld dat die aansluiting gebeurt bij een zorgkas, opgericht door de Vlaamse overheid. Die taak, net zoals het overige takenpakket van de Vlaamse Zorgkas, is tot op heden nooit toegewezen geweest aan het IVA met rechtspersoonlijkheid Vlaams Zorgfonds.
Men kan hier dus geenszins stellen dat, door de oprichting van de vzw Vlaamse Zorgkas, het IVA met rechtspersoonlijkheid Vlaams Zorgfonds zich trach  te ontdoen van