Financiering van de palliatieve zorgverlening

Ingediend op oktober 4th, 2005 door bartcaron

Vraag om uitleg van Vlaams volksvertegenwoordiger Bart Caron aan mevrouw Inge Vervotte, Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin over de financiering van de palliatieve zorgverlening.

Sinds 1995 zijn in Vlaanderen, onder de juridische vorm van vzw, netwerken voor palliatieve zorg opgericht. Die netwerken krijgen het vandaag, om verschillende redenen, alsmaar moeilijker om hun werking te financieren.
In Vlaanderen heeft de palliatieve zorgverlening zich op zeer korte tijd sterk ontwikkeld. Zowel de vragen naar ondersteuning van de zorg voor palliatieve patiënten als vragen naar hulp bij uitbouw van de palliatieve zorgverlening in de verschillende zorgsettings blijven toenemen. Het eerste is een opdracht van de multidisciplinaire begeleidingsequipe voor palliatieve verzorging, het tweede voor de netwerken/samenwerkingsverbanden palliatieve zorg.
Daar bovenop is er de stijgende werkbelasting door de toenemende veroudering van de bevolking en de invoering van de wet op de euthanasie in 2002.

Als voorbeeld neem ik het Netwerk Palliatieve Zorg Zuid-West-Vlaanderen vzw.
Deze vzw wordt via verschillende kanalen reeds gesubsidieerd. Er is een subsidiëring voor de netwerkfunctie/ het samenwerkingsverband via de Vlaamse en Federale overheid, er is een financiering van de multidisciplinaire begeleidingsequipe voor palliatieve verzorging via het RIZIV en de subsidiëring van de vrijwilligerswerking gebeurt via de erkenning van het ingebouwd vrijwilligerswerk door de Vlaamse overheid.

Hoewel de Federale en Vlaamse overheid sinds eind jaren tachtig inspanningen leveren om de palliatieve zorg te financieren zijn de beschikbare middelen ontoereikend.
De subsidiëring van het vrijwilligerswerk bijvoorbeeld is niet toereikend om de kosten van de vrijwilligerswerking te dekken.
De forfaitaire tegemoetkoming van het RIZIV volstaat om de werking van de huidige multidisciplinaire begeleidingsequipe voor palliatieve verzorging te financieren, maar laat geen enkele ruimte om de personeelsbestaffing aan te passen aan de alsmaar toenemende vraag naar ondersteuning.

De totale financiering van de vijftien bestaande netwerken in Vlaanderen bedraagt ongeveer 1.700.000 euro. Hiervan neemt de Vlaamse regering momenteel ongeveer 35% voor haar rekening en de Federale 65%. Tenminste 80% van de subsidie van de Federale overheid moet aangewend worden voor de betaling van de lonen van de personeelsleden. De Vlaamse subsidie kan zowel aangewend worden voor werkingskosten van het netwerk als voor loonkosten.
Veel van die vzw’s proberen dan maar hun werkingsmiddelen uit ‘alternatieve’ bronnen te genereren. Het is echter niet eenvoudig om bijkomende financiering te vinden. Dergelijke financiering moet meestal gebeuren via indienen van projecten. Maar het is zeer moeilijk om financieringsprojecten voor deze basiswerking goedgekeurd te krijgen. Loonkosten worden bijvoorbeeld niet aanvaard als onderwerp voor financiering terwijl het juist op dit terrein is dat de nood vaak het grootst is.

Uit vergelijkende cijfergegevens blijkt dat er steeds minder patiënten in de ziekenhuizen sterven en meer patiënten thuis of in een thuisvervangende omgeving overlijden. Deze trend is mede bewerkstelligd door de inspanningen die de netwerken palliatieve zorg sinds hun oprichting hebben geleverd om hun opdracht waar te maken, namelijk palliatieve zorg toegankelijk maken en mogelijkheden creëren zodat iedereen een geëigende dood kan sterven op de plaats die hij verkiest.
Vergeef mij de woorden maar men zou kunnen zeggen dat de netwerken slachtoffer zijn van hun eigen succes en hypothekeren de bestaande tekorten de kwaliteit en de continuïteit van de zorg en dienstverlening. Er is dus dringend nood aan een structurele oplossing van de Vlaamse en/of Federale overheid om de basiswerking van de Netwerken naar de toekomst toe te kunnen garanderen.

Daarom mevrouw de minister had ik u graag volgende vragen gesteld:

1. Vlaanderen staat in voor de subsidiëring van de werkings- en/of loonkosten van de Netwerken Palliatieve Zorg (in functie van het aantal inwoners). De subsidies van de Vlaamse Gemeenschap zijn sedert 10 jaar niet meer geïndexeerd, zodat de werkingsmiddelen niet meer aangepast zijn aan de reële toename van de werkingskosten. Bent u daarvan op de hoogte? Kan dit worden aangepast?
2. Is er een reden waarom de voorschotten en afrekeningen zo laattijdig worden uitbetaald? Dit is nl. een reden voor de liquiditeitsproblemen van deze organisaties.
3. Is het niet nodig meer duidelijkheid te realiseren inzake de bevoegdheden van de verschillende overheden (federale staat en gemeenschap)? Is daar reeds overleg over gepleegd met de federale collega?
4. Voorziet de minister een structurele oplossing voor de ontoereikende subsidiëring van de netwerken palliatieve zorg? Is het mogelijk de financiering van de basisbestaffing meer te laten overeenkomen met het steeds uitbreidende takenpakket en de werkbelasting?
   Wordt over de subsidiëring overleg gepleegd met de Federale overheid?
5. Wanneer zal er duidelijkheid zijn over de gevolgen van de indeling in zorgregio’s en het eerstelijnsgezondheidsdecreet op de netwerken palliatieve zorg?

Antwoord van minister Vervotte
1. Vlaanderen staat in voor de subsidiëring van de werkings- en/of loonkosten van de Netwerken Palliatieve Zorg (in functie van het aantal inwoners). De subsidies van de Vlaamse Gemeenschap zijn sedert 10 jaar niet meer geïndexeerd, zodat de werkingsmiddelen niet meer aangepast zijn aan de reële toename van de werkingskosten. Bent U daarvan op de hoogte ?Kan dit worden aangepast?

– Ik ben op de hoogte van de problematiek betreffende de financiering van de palliatieve netwerken.
– De financiering van de palliatieve netwerken en samenwerkingsverbanden is vrij complex.
– De palliatieve samenwerkingsverbanden werden opgericht op initiatief van de federale overheid nadat de Vlaamse regering de palliatieve netwerken had tot stand gebracht. Zoals u terecht stelt, financiert het RIZIV bovendien de multidisciplinaire begeleidingsequipe.
– Door dit kluwen van financieringen is het niet steeds duidelijk welke inkomsten voor welke uitgaven gebruikt worden. Een aantal palliatieve netwerken/samenwerkingsverbanden en multidisciplinaire begeleidingsequipes vormen daarenboven