Het geklooi bij de aanstelling van OCMW-raden

Ingediend op maart 3rd, 2013 door bartcaron

De tijd dat de OCMW-raad algemeen aanzien werd als het vangnet voor gebuisde gemeenteraadsleden behoort, gelukkig maar, stilaan tot de annalen van de dorpspolitiek. De OCMW-raad kan en moet zoveel meer zijn dan een zoethoudertje of een vagevuur in afwachting van promotie naar de gemeenteraad. OCMW-raadslid zijn vraagt immers niet enkel een grote tijdsinvestering, het is ook emotioneel niet altijd even simpel, vooral dan wanneer we het over het werk in het sociaal comité hebben en waar de confrontatie met miserie wel heel direct kan zijn. Daarenboven is het per definitie hard politiek labeur in alle anonimiteit. Je moet al OCMW-voorzitter zijn van een grote stad om de pers te halen, en dan nog enkel wanneer je controversiële uitspraken doet.
De manier van verkiezen van de OCMW-raad blijft echter een fossiel van regelgeving. Ook anno 2013 wordt er nog steeds ruimte gelaten voor achterkamerpolitiek, gemarchandeer of zelfs politieke afrekeningen en rancune. Wat echter bovenal tegen de borst stoot, is de ondoorzichtigheid van de procedures. Het aantal fouten en onnauwkeurigheden bij de voordrachten is dan ook legio.

Uiteraard kan je stellen dat de regelgeving stikt moet worden nageleefd en dat je, wanneer je wil meespelen in het politieke bedrijf, wijs genoeg moet zijn om op zijn minst de verkiezingsprocedures juist te volgen. Maar gaan we hier dan niet voorbij aan de grondbeginselen van de democratie? Moet er, zeker in de lokale politiek, geen ruimte zijn voor idealisten die niet kunnen terugvallen op een juridische dienst van partijhoofdkwartieren? Verdient de regelgeving dan ook geen democratisering?

Het feit dat het bovendien niet enkel dorpsstraatpartijtjes zijn die aan het klooien gingen met voordrachtaktes, maar ook de gevestigde waarden uit de Wetstraat, bewijst dat we mijlenver verwijderd zijn van het democratische ideaalbeeld.
Helemaal problematisch wordt het dan weer wanneer de verschillende provinciaal geïnstalleerde Raden voor Verkiezingsbetwistingen niet langer eenduidig omgaan met de regelgeving en de strikte navolging ervan. Procedurele fouten die in de ene provincie met de mantel der liefde worden toegedekt, leiden in een andere provincie tot nietigverklaring van de verkiezingen. Waar de ene Raad mild is en zelfs expliciet de onduidelijkheid van de formulieren medeverantwoordelijk stelt voor het foutief invullen, daar treedt de andere Raad strikt en streng op. Op de balans tussen de letter en de geest van de wet worden de uitersten opgezocht.
De verschillende Raden voor Verkiezingsbetwistingen bestaan uit capabele mensen en ze handelen in eer en geweten. Laat daar geen onduidelijkheid over bestaan. Maar wanneer identieke gevallen op een dermate verschillende manier worden beoordeeld,enkel en alleen op basis van provincie, dan hebben we een fundamenteel probleem van rechtszekerheid.
Wie de pech heeft om in West-Vlaanderen beoordeeld te worden, krijgt voor een vergeten komma op de voordrachtakte een ongeldige verkiezing aan de broek. Beroep kan nog, bij de raad van State. Dat betekent hoge advocatenkosten een grote tijdsinvestering en een onzekere uitkomst.

De sancties in het decreet zijn onredelijk. Een akte ingediend zonder opvolger? Dan is de verkiezing van jouw kandidaat ongeldig én je mag ook niet meer meedoen aan een herverkiezing. Dat kan bizarre gevolgen hebben: een meerderheid die plots minderheid wordt of bepaalde partijen die geen vertegenwoordiger meer hebben. De sanctie staat niet in verhouding tot de fout.

Dit is regelgeving uit het stenen tijdperk, zo lijkt het wel. Wij stellen voor om de verkiezing van de OCMW-raad sterk te vereenvoudigen. Niet meer die poespas met vele stemmingen en telpauzes in de eerste gemeenteraad. Maak de zetelverdeling evenredig met het aantal zetels in de gemeenteraad, maar wel met de garantie dat de meerderheid in de gemeenteraad ook in het OCMW de meerderheid is, en dat (kleine) partijen mandaten onderling kunnen delen, elk voor bijv. drie jaar. En dat partijen hun opvolgers zelf kunnen aanduiden. Dat is het systeem dat in Wallonië gehanteerd wordt, tot ieders tevredenheid daar. Het spreekt vanzelf dat de verhouding man-vrouw wel gerespecteerd moet blijven.  Wat er wel uit kan, zijn de talrijke zinloze regels wat er gebeurt bij gelijke stemmen. De stoelendans is vandaag oneindig, al is het maar om aanduiding van leden van bijzondere comités en het bureau te manipuleren. In de ogen van de burger lijkt het vandaag eerder op gefoefel dan op een transparante democratie.
Schaf die raden voor verkiezingsbetwistingen af en maak één rechtscollege voor heel het Vlaamse Gewest zodat er eenheid van rechtspraak komt. En voer een effectieve controle op de verkiezingsuitgaven uit – nu kan je alles verdonkeremanen. Dat speelt alleen in de kaart van rijke partijen. De controle is nu een lachertje.