Kunst en nationalisme, een slecht zittende jas.

Ingediend op oktober 2nd, 2011 door bartcaron

Waarom zoveel artiesten fulmineren tegen de nationalistische politieke leiders? Er is veel emotie mee gemoeid, zeker in het artistiek milieu. Irrationeel dus. Het is vooral een principiële anti-nationalistische houding: kunst kent geen grenzen en kunst is de facto internationaal gericht en dat botst met het nationalisme.

Er is ook een rationele verklaring. Het nationalisme noemt is bij ons nauw verwant met conservatieve stromingen. Het voedt zich meer dan ooit met de angst van de mensen voor hun toekomst, het onbehagen over de politiek en de migratie die als bedreigend worden aangevoeld. Dat nationalisme is conservatief, ook cultureel, al zijn nationalisten geen cultuurhaters. Het zijn meestal cultuurminnaars, maar dan vooral van die kunstuitingen die al tot de canon behoren, dat is het erfgoed, de literatuur, de klassieke kunsten. Er is een voorliefde voor Vlaamse cultuuruitingen, bij uitbreiding Europese die wij in onze cultuur geïntegreerd hebben. Cultuur moet de Vlaamse identiteit bevestigen en versterken. Daar is trouwens niks mis mee. Maar het is een onvolkomen denkpatroon omdat het weinig ruimte laat voor de hedendaagse kunstuitingen die meestal anders, afwijkend, eigen, en vaak kritisch zijn ten opzichte van de maatschappij.

Dit alles resulteert in een denkpatroon waar eigenlijk weinig ruimte overblijft voor kunstenaars die vernieuwend en afwijkend zijn. Het nationalistische denken klikt niet echt met de autonomie en de vrijheid die we vandaag aan kunstenaars garanderen.
Zijn kunstenaars anti-Vlaams? Nee, dat denk ik niet, Ze erkennen dat Vlaanderen een realiteit is, een interessante zelfs. Alleen willen ze niet binnen die grenzen blijven maar er uitbreken.

Vlaanderen, en zeker het Vlaams-nationalisme is als een overjas die twee maten te klein is. Je kan er wel in, maar die voelt zeer oncomfortabel aan. Na een tijdje ga je je er mateloos aan ergeren.

Dat de figuur van Bart De Wever daarbij vaak in het vizier komt, is niet meer dan logisch. Hij is een charismatische leider, en de emanatie van dat denken, uitdrukkelijk en zelfverklaard conservatief.  Maar, het gaat niet om de persoon van De Wever, maar als de voorzitter van die partij, maar ja, charisma lokt ook felle reacties uit bij tegenstanders.