De muziek- of tekenacademie, een bijna verboden terrein voor volwassenen?

Ingediend op oktober 21st, 2014 door bartcaron

Het deeltijds kunstonderwijs (muziekacademies, beeldende kunst, dans enz.) wordt langzaam maar zeker verboden terrein voor volwassenen. De inschrijvingsprijs wordt zo hoog gezet, dat volwassenen ontmoedigd worden. Ik kan niet anders dan dat afleiden uit de teksten van het programmadecreet 2015. Dat decreet ‘begeleidt’ de begroting van de Vlaamse overheid.

Officieel is het beoogt het deeltijds kunstonderwijs (dko) de kunstzinnige vorming van de mens en wil zo een bijdrage leveren tot zijn totale persoonlijkheidsvorming. Mooi nietwaar? Voor jongeren (-18 jaar) kan het dko ook een voorbereiding zijn op het hoger kunstonderwijs.
Het wordt in Vlaanderen meestal georganiseerd door steden en gemeenten, maar de lonen van de lesgevers worden, zoals bij het gewoon onderwijs, rechtstreeks betaald door de Vlaamse Gemeenschap.

Enkele jaren geleden was er al veel protest tegen de verhoging van het inschrijvingsgeld, vooral van volwassenen. En nu doet Vlaanderen nog een fikse schep bij. Het stijgt van 202 euro per schooljaar naar 300 euro. Geef toe, dat is niet voor iedereen weggelegd. Het kadert volgens de Vlaamse regering in de opgelegde besparingen. Dat is toch een stijging met zowat 50%. Dat is relatief nog veel meer dan de stijging voor het hoger onderwijs.

Maar, zal de minister zeggen, er is ook een verminderd tarief voor kwetsbare groepen, dat zijn werklozen, personen met een handicap, personen met recht op een bestaansminimum, politieke vluchtelingen, studenten van 18 tot 24 jaar die kinderbijslag genieten en volwassenen ten laste van een van de vermelde groepen. Vandaag bedraagt dit 116 euro. Dat wordt opgetrokken naar 125 euro, een redelijke stijging. Dat zal nu ook gelden voor volwassenen 18 tot 24 jaar. Het is enkel een verbetering als je geen recht had op kinderbijslag. Voor werkende jongeren dus. Dat is goed.

Is dat teveel? Ik vind van wel. Als je weet dat veel volwassenen slechts één cursus of opleiding volgen, en daarvoor wekelijks weinig les krijgen, dan is dat duur. Wie bijv. zang volgt en wekelijks 10 minuten les krijgt, betaalt voor die 35 lessen in een schooljaar bijna 1 euro per minuut. Dat is peperduur. Mocht dit in de praktijk worden toegepast dan is dit geheel incorrect. De regelgeving stelt duidelijk dat een volwassene in de studierichting Muziek, Woord en Dans recht heeft op minimum 120 min. les per week (weliswaar samen met andere cursisten). Bij Beeldende Kunsten is dit 400 min per week. Dat valt beter mee.

De overige tarieven worden niet verhoogd. Wie jonger is dan 18 jaar, betaalt 62 euro per schooljaar of 40 euro vanaf het tweede lid uit het gezin. Ook kinderen uit de doelgroepen zie hierboven) betalen 40 euro. De drempel voor kinderen en jongeren is niet zo hoog. Maar goed ook.

De Vlaamse overheid motiveert deze beslissing met een vreemde redenering. Volg even mee: het aandeel van de inschrijvingsgelden bedroeg in 2008 nog 6,9% van de Vlaamse uitgaven voor dko en in het begrotingsjaar 2014 6,6%. Niettegenstaande de jaarlijkse indexering van het inschrijvingsgeld daalt dat dus. Door de tariefverhoging zal het private aandeel ten opzichte van de middelen van de Vlaamse Overheid stijgen tot maximaal 8%. Een overdonderend overtuigende motivatie? Waarom niet 7% of zelfs 25%? Welke redenering schuilt hierachter? Is het een louter financiële kwestie? Merkwaardig schrijft de regering dan nog het volgende: ‘Het volgen van kunstonderwijs betekent niet alleen voor de persoonlijke ontplooiing van jongeren zelf een meerwaarde, maar ook voor de maatschappij als geheel. Kunstonderwijs draagt onder meer bij tot de overdracht van cultureel kapitaal naar de volgende generatie (OESO, 2013). Vanuit die overweging kan men motiveren dat de participatiekans van jongeren maximaal moet gewaarborgd blijven.‘ En nog meer: ”Hoewel een tariefverhoging voor een aantal gezinnen strikt genomen geen onoverkomelijke drempel zou betekenen, zou door een verhoging het bestedingspatroon van de gezinnen kunnen wijzigen, waardoor jongeren hun opleiding zouden moeten stopzetten of een tweede studierichting zouden moeten opgeven.‘ Wat een sociaal bewogen regering, toch.

Volwassenen die een kunstopleiding volgen in het dko dragen blijkbaar veel minder bij tot de overdracht van cultureel kapitaal. Tja.

Voor de volledigheid: de werkingsmiddelen worden niet geïndexeerd en zelfs verminderd met 10%. De gemeenten zullen de rekening wel betalen…

Nog deze beslissing over het hoger kunstonderwijs.: de financiering voor de hogere instituten voor schone kunsten en voor de instellingen die excellente kunstopleidingen organiseren wordt bijgesteld. 20% van de enveloppe (werkingsmiddelen) worden niet geïndexeerd en de die bedragen worden met 2% verminderd.

Flanders State of the Art?

PS In maart 2011 presenteerde de Vlaamse overheid haar plannen voor een grondige hervorming van het deeltijds kunstonderwijs (DKO). De vele academies die Vlaanderen rijk is, moeten nauwer aansluiten bij het leerplichtonderwijs, het schotteloze kunstenlandschap beter weerspiegelen en nieuwe doelgroepen naar het DKO lokken. Zie het artikel ‘Naar een frisser deeltijds kunstonderwijs’ in rekto:verso van mei 2012. Er is tot vandaag niks van terecht gekomen…. Dat is nochtans brood- en brood- en broodnodig.