Wat ook uitkomt bij de bespreking van de beleidsnota Cultuur …

Ingediend op november 28th, 2014 door bartcaron

Een gedreven, een goed gedocumenteerde, een geduldige, een open minded cultuurminister. Rad van tong, met een constructieve houding. Maar tegelijk assertief en overtuigd. Zo kwam Sven Gatz over tijdens de vele uren bespreking van zijn beleidsnota en zijn eerste begroting.
Toch wil hij een pak dingen doen, waar ik het moeilijk mee heb. Naast veel correcte beleidsopties. Niettemin.

Eerst nog wat vers doch pijnlijk besparingsnieuws over Cultuur. Aan de middelen van het Kunstendecreet wordt nog meer geknaagd: nu is er ook een forse daling van de projectenpot met 2,26 miljoen euro. Daar stak 9,6 miljoen euro in, nu nog 6,54 miljoen euro. Dat komt neer op 6,5% van het kunstenbudget ipv de normaal geachte 10%. Daarmee doet Gatz exact wat Schauvliege deed bij het begin van de vorige legislatuur. Zij schoof dat in de schoenen van haar voorganger. Doodjammer, de pot was pas recent weer op normaal niveau gekomen en nu wordt die stevig ingekort. Nieuwe projecten van jonge makers zullen de pineut zijn. De Vlaamse regering honoreert duidelijk de beslissingen niet van de vorige regering. Van beide regeringen maken nochtans twee dezelfde partijen deel uit (N-VA en CD&V).

De subsidies voor Culturele Manifestaties (Podium) waarbij kleine subsidies worden gegeven aan lokale verenigingen, wordt afgeschaft. Daarmee worden niet alleen vele publieken, maar ook talrijke, meestal niet rechtstreeks gesubsidieerde artiesten getroffen. Ze zullen immers veel minder moeten spelen.

Ook de ENCE (ExpertiseNewerkenCultuurEducatie) gaan op de schop: 100.000 euro naar 0 euro. Naar verluidt omdat de werkingen niet bevredigend waren.

Nog wat goed (?) nieuws: er is 42.000 euro voor culturele infrastructuur, voor de eigen instellingen van de Vlaamse Gemeenschap: deSingel (nog eens), Kasteel van Gaasbeek, M HKA, KMSKA enz.. Eenmalige uitgaven uit het FEU.

Nee, Sven Gatz zal Reynders niet bijspringen om te besparingen van de federale culturele instellingen te (helpen) compenseren. Dat suggereerde de federale minister onlangs. Het zou inderdaad al te gek zijn dat wij besparen op de Vlaamse Opera om er de federale opera (de Munt) mee te financieren.

Het Rekenhof merkte op dat Vlaanderen geen centen had voorzien voor de voorbereiding van de deelname aan de Frankfurter Buchmesse. Vlaanderen is samen met Nederland in 2016 gastland op de Frankfurter Buchmesse,. De coördinatie en de organisatie van het project zijn in handen van het Vlaams Fonds voor de Letteren en het Nederlands Letterenfonds. Op 20 juni 2014 besliste de Vlaamse Regering daarvoor in de nodige financiering te voorzien, gespreid over de begrotingsjaren 2014, 2015 en 2016. Helaas heeft de Vlaamse regering heeft het bedrag niet op de eigen begroting opgenomen. Dat wordt later rechtgezet, aldus minister Sven Gatz.

Meer samenwerking tussen cultureel en onroerend erfgoed? De minister voor onroerend erfgoed (Geert Bourgeois) blies eind vorig jaar de voorbereiding van samenwerkingen op tussen Herita en Faro, de steunpunten. Zonder duidelijke redenen. Dat belooft…

Het sociaal-cultureel werk (verenigingen, bewegingen en vormingsinstellingen) mag zich aan een ingrijpende beleidswijziging verwachten. Gatz vindt het huidige veld te traditioneel en meent dat nieuwe werkingen – en er zijn er veel – uit de boot vallen. Niet geheel onterecht trouwens. Toch is ook de Vlaamse verenigingstraditie zeer waardevol. Fasten your seatbelts.

De lijst van grote (Vlaamse) culturele instellingen (zoals De Philharmonie en de Vlaamse Opera) wordt uitgebreid. We missen echter nog steeds criteria waarop de keuzes zullen gebaseerd zijn. Hij benadrukt ook dat ze een dienstverlenende taak moeten opnemen ten aanzien van het veld. Wat is dat dan: niet alleen voor het eigen huis werken maar ook voor andere culturele spelers infrastructuur voorzien, administratieve of andere vormen van ondersteuning leveren… Dat wordt interessant.

De minister wil de belangenbehartigers afschaffen. Nee, ik ben fout. Hij wil de subsidiëring afschaffen. Hij vernoemde meteen de belangenbehartiger voor het cultureel erfgoed. Die is eigenlijk nog niet eens actief. En vreemd genoeg werd dit pas in 2012 via een amendement in het decreet ingevoerd, op initiatief van de fracties van Open VLD, CD&V, N-VA, SP.A en Groen, van alle democratische partijen dus…. En ja, Gatz heeft principieel gelijk dat de overheid geen belangenbehartigers moet subsidiëren, dat het veld ze zelf moet financieren. Maar in de praktijk is dat niet realistisch. Het gaat niet om een reuzegrote ledenvereniging als pakweg Unizo. Het gaat om kleine sectoren met relatief weinig centen. En wat belangrijker is, de overheid heeft er alle belang bij een duidelijk aanspreekpunt te hebben dat het veld kan vertegenwoordigen. Dat is in het belang van de overheid zelf. En dat ze kritisch zijn? Het is maar normaal toch? Een open overheid moet de moed en de wil hebben zijn critici te subsidiëren. Natuurlijk moeten zelf zelf ook voldoende middelen inbrengen, maar dat zal niet volstaan… Gatz benadrukt wel dat het niet zijn bedoeling is critici de mond te snoeren. OKO, FOV, VVC mogen vrezen. Hij antwoordde me dat hij hier alsnog wil bij stilstaan. We hopen dat hij tot inkeer komt.

Over het lokaal cultuurbeleid is al veel inkt gevloeid. De regering blijkt koppig vasthouden aan de storting van het hele budget in het Gemeentefonds, zonder oormerking. Er komt wel een monitoring van de effecten … om dan in 2018 vast te stellen dat de gevolgen ernstig zijn. Dan nog ingrijpen? 2018 is politiek een belangrijk jaar en 2019 ook. De minister wil wel nadenken over de New Deal lokale overheden, voorgesteld door het FOV. En hij wil de problemen met lokale culturele infrastructuur in kaart brengen. Aub mijnheer Gatz, knip de band tussen de Vlaamse overheid en de lokale overheden niet helemaal door. Er is bijna 50 jaar aan gewerkt. Laat de mooie resultaten niet teloor gaan.

De begroting werd meerderheid tegen oppositie goedgekeurd in de commissie.