Deze cultuurminister geeft niet om cultuur

Ingediend op september 29th, 2010 door bartcaron

De selectieve en schandelijke besparingen van Schauvliege

Cultuur is weer eens de pineut van deze krachtige Vlaamse regering. En van de aangekondigde besparingen.
Het is niet dat Cultuur niet zou moeten besparen als andere sectoren dat wel moeten doen. Maar zo? De tabel in de nota over ‘De Vlaamse Begroting 2011’ van begrotingsminister Philippe Muyters is anders wel duidelijk. De totale uitgaven van de Vlaamse begroting voor 2011 stijgen met 1,29%; het beleidsdomein Cultuur, Jeugd, Sport en Media levert 4,67% aan beleidskredieten in. Geen enkel ander domein moet zoveel inleveren. Waarom, in Godsnaam? Omdat deze Vlaamse regering meent dat een taart met wat minder kersen ook lekker is? Het antwoord is simpel: omdat cultuur niet belangrijk is voor deze regering. Ik zou verwachten dat een Cultuurminister, maar ook een Jeugd- en Sportminister, gaan vechten voor hun kwetsbare veld. Maar niks van dat alles.

Kris Peeters zei in zijn septemberverklaring, waar het woord cultuur niet in voorkwam, letterlijk: “gesubsidieerden zullen meer met minder moeten doen”. Nog eens, het was vorig jaar ook zo. In de nota van Philippe Muyters staat dat er in 2011 een bijkomende besparing komt van 5% op alle facultatieve subsidies en 2% op de reglementaire subsidies, behalve voor welzijn. Dat gebeurde al een eerste keer in 2010, zodat de organisaties in twee jaar tijd tussen de 5 en 10 procent moeten inleveren. En dat allemaal omdat de regering al in 2011 een sluitende begroting wil hebben. Wat is dat voor een fetisj? De inleveringen voor cultuur en media bedragen 57, 5 miljoen euro, een habbekrats op een Vlaamse begroting van 25,5 miljard, maar voor de sector wel het verschil tussen ademruimte en verstikking.

Komaan zeg. Wat een kruideniersmentaliteit. Het is besparen zonder visie op de toekomst. Met de kaasschaaf, iedereen een beetje minder, het zal wel lukken zeker? Deze werkwijze, met de kaasschaaf, is onrechtvaardig. Nu, na de tweede keer, zal ze ongetwijfeld leiden tot een aantal ontslagen en ze zal de ontwikkeling van jonge culturele projecten nekken. Door de facultatieve middelen weer met 5% te verlagen krimpen de projectenpotten steeds verder. En dus zijn er steeds minder kansen voor jong cultureel geweld om met een kleine zaaisubsidie te groeien. Het is een schande.

Het is vooral een schande omdat tegelijkertijd arbitrair beslist is 900.000 extra te verdelen over deSingel in Antwerpen en het Concertgebouw van Brugge. Wat deSingel betreft is dat niet onlogisch gezien deze grote Vlaamse instelling overmorgen een groot nieuw gebouw opent, al moet ons van het hart dat er al in 2010 een budgetstijging is gebeurd, ook al buiten het Kunstendecreet. De CD&V-filières hebben hun werk grondig gedaan. Voor voorzitter Wivina De Meester van deSingel is de link duidelijk, maar ook Hugo Vandamme van het Concertgebouw heeft zijn relatienetwerk goed ingezet, met dank aan Patrick Moenaert en Hilde Crevits. Ik zou durven gewagen van een nieuwsoortige Vlaamse wafelijzerpolitiek. Brugge krijgt dankzij deSingel waar ze al jaren om vragen. Wedden dat ze ook dat nog te weinig zullen vinden?

En dat op een moment dat de minister talmt om, in het kader van de procedure zoals voorzien in het Kunstendecreet, een beslissing te nemen over de vijfjarige subsidies aan de grote Vlaamse culturele instellingen, onze huizen van vertrouwen zoals De Vlaamse Opera, deFilharmonie, deSingel en het Ballet van Vlaanderen. Die nieuwe subsidies en de bijhorende beheersovereenkomst moeten ingaan op 1 januari, de adviezen door de internationale beoordelingscommissies zijn maanden geleden afgeleverd, maar een beslissing blijft uit. Niemand weet wat de minister in petto heeft, al weet ik dat de politieke lobbymachines stevig draaien. Het water staat ‘onze’ Vlaamse instellingen aan de lippen. Of liever, in het geval van de Opera, druppelt dat water door het lekke dak de gangen en repetitieruimtes binnen.
In principe moet in datzelfde kader ook de subsidie van deSingel worden bepaald, maar daar wordt nu alvast een voorafname op gedaan. Het geval van het Brugse Concertgebouw is pas bizar. Ze vergelijken zichzelf graag met deSingel – en eerlijk is eerlijk er is een interessante werking in Brugge – en willen graag zo’n grote Vlaamse instelling worden. Iedereen mag ambitie hebben, uiteraard. Maar toch is een en ander onlogisch. De grote Vlaamse instellingen worden in principe opgericht door Vlaanderen en daarom krijgen ze én werkingsmiddelen én geld voor hun infrastructuur. Het Brugse Concertgebouw is door de stad Brugge opgericht, zoals de Bijloke door de stad Gent. Nu beslist Schauvliege impliciet dat het Concertgebouw ook een grote Vlaamse instelling wordt. Op welke gronden? Ze had aangekondigd dat er een objectieve procedure en criteria zouden komen voor die grote instellingen. Blijkbaar is dat niet meer nodig. Ik gun het Concertgebouw de eer en morele erkenning. Ik heb in verleden mee geijverd voor een stevige subsidie voor dit huis. Maar zoals het nu gaat …
Het is onaanvaardbaar als dat gebeurt op een moment dat alle, ik beklemtoon ‘alle’ Vlaamse culturele instellingen, gezelschappen, orkesten en organisatoren, sociaal-culturele organisaties, auteurs, filmmakers, bibliotheken en de erfgoedsector moeten inleveren.

Ten gronde is het beide instellingen wel gegund. Zeker. Maar niet zomaar, out of the blue. Wat is hier anders in het geding dan respect voor de regels en rechtszekerheid voor de instellingen. Schauvliege legt het Kunstendecreet naast zich neer. Waarom geeft ze geld aan deze en niet aan andere instellingen? Niemand anders kreeg de kans, waar is het gelijkheidsbeginsel naartoe? En dat zonder adviezen van de beoordelingscommissies. En dat de beslissingskalender. Het begon vorig al toen Schauvliege in alle culturele decreten een passage liet invoegen dat subsidies maar konden gegeven worden ‘binnen de perken van de begroting’. De meerderheid stemde dat gedwee mee. Daarmee werd de deur open gezet voor het doorbreken van engagementen. Als de pot verkleint, dan moet iedereen een beetje inleveren. “Jammer we hadden u zoveel beloofd maar het zal minder zijn…” En dat gebeurt voor alle organisaties. Woordbreuk heet zoiets. Wat is een subsidiebelofte van Vlaanderen nog waard? Zijn er nog maatschappelijke sectoren waar overeenkomsten eenzijdig door één contractant worden aangepast? En zo wordt de zo hard bevochten culturele regelgeving opgerokken, gemanipuleerd en zelfs genegeerd. Rechtsstaat Vlaanderen?

Waarom maak ik er zoveel woorden aan vuil? Het is duidelijk vriendjespolitiek van de oudste soort. En onbekwaamheid. En een duidelijk gebrek aan liefde voor kunstenaars en cultuurmakers. Joke Schauvliege is liever een gewillige speelbal van vriendjespolitiek, maar is vooral erg weinig bekommerd om het lot van de cultuurwereld.