Visie 2050: Vl wordt géén State of the Art en kiest niet voor andere landbouw

Ingediend op september 22nd, 2015 door bartcaron

Vandaag ‘ Visie 2050, Een langetermijnstrategie voor Vlaanderen’ gelezen. Het zou een toekomstvisie moeten zijn die toont het Vlaanderen toont dat de Vlaamse regering wenst in 2050. De ambitie oogt niet eens kwaad: “het creëren van welvaart en welzijn op een slimme, innovatieve en duurzame manier in een sociaal, open, veerkrachtig en internationaal Vlaanderen, waarin iedereen meetelt.’ En nog meer: ‘ Die ambitie willen we realiseren door een nieuwe economie, voor een inclusieve samenleving en binnen de ecosysteemgrenzen van onze planeet.” Klinkt progressief en zelfs hip. Maar is het dat wel? Jonathan Holslag maakt er in De Morgen in elk geval gehakt van. Zo schrijft hij: “Als dit document werkelijk meer moet voorstellen dan een progressief schaamlapje voor een uiterst conservatief beleid, dan hoop ik dat we op deze concrete vragen alvast spoedig duidelijkheid krijgen. De echte Vlaamse regering mag nu opstaan!”

De ambitie van Geert Bourgeois steunt op drie sterke pijlers: een economische, socio-culturele en ecologische. Ik ben die socio-culturele nader gaan bekijken. Helaas wordt niet uitgelegd wat daarmee wordt bedoeld en wat men wil bereiken. Je leest er namelijk geen woord meer over in de 76 pagina’s. De term wordt gereduceerd tot een ‘inclusieve samenleving’. Dat handelt over kennis, maatschappelijke innovatie en sociale cohesie. En terloops ook over diversiteit. Alsof dat geen reusachtige uitdaging zou zijn.

Een stevige plek voor kunst en cultuur?

Is het Vlaanderen dat Bourgeois beoogt er eentje dat echt ‘State of the Art’ wordt zoals de logo van de Vlaamse regering pretendeert? Is er een stevige plek voor kunst en cultuur? Voor kunstenaars, voor het sociaal-cultureel werk?
In het hoofdstukje over een inclusieve samenleving krijgen we één mooie zin: ‘Cultuur zorgt voor verbinding in de samenleving. Ze mobiliseert mensen en draagt bij tot het sociale kapitaal en de ontwikkeling van talenten. Niet alleen stimuleert cultuur de maatschappelijke bewustwording en verbeelding, mensen vergaren ook kennis en ervaring in uiteenlopende domeinen.‘ En verder in de tekst: ‘Cultuur, kunst, erfgoed en het rijke verenigingsleven in Vlaanderen zijn vandaag al een troef en blijven ook in de toekomst een belangrijke rol spelen. Ze dragen niet alleen bij tot creativiteit en sociaal kapitaal, maar hebben ook een economische rol, bijvoorbeeld toerisme.‘ Alsof ze geen waarde op zich bezitten. Daarmee moet de Staat van de Kunst het stellen.

Een ander landbouwmodel?

En kiest de regering voor een ander landbouwmodel? De tekst bulkt immers van woorden als duurzaam, klimaat, innovatie enz.
Onder de uitdagende titel ‘Genoeg voedsel voor iedereen?’ krijgen we hyperoptimistische verwachtingen van de toepassing van nieuwe technologieën. Zo moet dankzij de technologie de voedselproductie meer ontkoppeld van het landgebruik (vb. hydro- en aero-cultuur). Er wordt gebruik gemaakt van agro-ecologische technieken om de productiviteit te verhogen. En nieuwe vormen van voedsel worden ontwikkeld. Genetische engineering – een eufemisme voor genetische manipulatie – moet leiden tot meer productie en voedsel. Een beetje verder wil Vlaanderen duurzame landbouw bevorderen. Hoe dat moet, is een raadsel. Zeker als we dan lezen dat Vlaanderen beschikt over een sterke en exportgerichte agro-voedingssector. Zucht… We leveren vandaag op de wereldmarkt producten zonder toegevoegde waarde, vooral varkensvlees… Nog wat meer peptalk volgt: “Het voedselsysteem zet ook in op agro-ecologische, duurzamere productieprocessen in de landbouw, met aandacht voor ecosysteembenadering en bodem- en waterbeheer. Een betere kennis van genetisch materiaal (genomics*) maakt het mogelijk om de ziektegevoeligheid en andere kenmerken van de gewassen te beïnvloeden.”

En toch beseft de minister-president dat er heel wat uitdagingen liggen. In een taal die het midden houdt tussen politiek gewauwel en technisch jargon lezen we “Vanuit de systeembenadering moet Vlaanderen zoeken naar geïntegreerde oplossingen, innovatieve waardeketens en systeeminnovaties in het voedselsysteem.” Fijn is wel dat alle actoren in de voedselketen correcte prijzen voor hun producten moeten krijgen. Wat een verrassing… Verder handelt de nota vooral over het wereldsysteem, over duurzaamheid op wereldniveau, over honger enz. Wat Vlaanderen daaraan zal bijdragen, blijft een mysterie. Behalve als het dit moet zijn: “De systeembenadering moet ook leiden tot een kleinere ecologische voetafdruk van de voedselproductie. Daarvoor verminderen we de afhankelijkheid van het gebruik van grondstoffen, ontwikkelen we de productie van alternatieve vormen van eiwitten in Europa (planten, algen, insecten) en verhogen we de efficiëntie in de verschillende schakels van de keten. Het sluiten van kringlopen en een multifunctioneel gebruik van de ruimte kunnen eveneens zorgen voor een kleinere voetafdruk.”

Het is zoals Jonathan Holslag schreef: ‘Hoe het in godsnaam mogelijk is dat een bastion van duizenden slimme ambtenaren en kabinetsmensen erin slaagt om zo’n mager beestje af te leveren. Hij is te oppervlakkig om een echte strategienota te zijn, maar te technisch om te begeesteren.”