bartcaron.be

Vlaanderen bouwt monumentenzorg beetje bij beetje af

Ingediend op december 6th, 2015 door bartcaron

Iedereen vindt een historische stadskern wel mooi en aantrekkelijk, maar blijkbaar ervaren veel eigenaars de bescherming als een last in plaats van een lust. Elk jaar worden er minder monumenten en landschappen beschermd.

Geert Bourgeois, bevoegd voor Onroerend Erfgoed is niet de grote verdediger van onze monumenten, landschappen en archeologie. Je zou dat kunnen verwachten en hij laat dat graag uitschijnen. Immers, in het verleden hebben vooral Volksunie-ministers hun stempel gezet op de Vlaamse Monumentenzorg. Ingegeven door een oprechte interesse in de culturele kwaliteit en het inzicht dat het onroerend erfgoed van groot belang is voor de identiteit van de Vlaamse Gemeenschap.
Helaas, stap na stap wordt het instrumentarium afgebouwd. Onlogisch, want de minister en zijn administratie zijn volop bezig met de implementatie van het recente Onroerenderfgoeddecreet. En toch, er zijn vele signalen.

Het eerste is het ‘Kerntakenplan’ van de Vlaamse administratie. Minder Vlaamse overheid, minder ambtenaren is het adagio. Een rits opdrachten van het agentschap Onroerend Erfgoed wordt geschrapt. Een deel verdwijnt, een deel wordt doorgeschoven naar de steden en gemeenten.

Dat is in een aantal gevallen terecht. Zo schrapt het agentschap opdrachten voor derden bij ontwerp en coördinatie van werken aan beschermd onroerend erfgoed of het in eigen beheer uitgeven van wetenschappelijke publicaties.

Niet elke gemeente heeft een Monumentendienst
Maar daarnaast schuift de Vlaamse regering ook het inventariseren van gebouwen en landschapselementen naar de steden en gemeenten door. Ook het verlenen van advies over erfgoed dat is opgenomen in de inventaris krijgen de gemeenten op hun bord.

Zo zullen gemeenten sloopvergunningen kunnen toekennen voor panden die waardevol zijn en daarom in de inventaris zijn opgenomen, zonder dat ze vooraf enig advies moeten vragen. Maar hoeveel gemeenten hebben voldoende expertise in huis? Brugge of Gent, die hebben schitterende Monumentendiensten, maar ook Erps-Kwerps of Bevergem, die niet ‘ontvoogd’ zijn? Daarenboven, de gemeenten zijn niet gepolst.

In gemeenten die expertise hebben in hun diensten is dat te begrijpen, maar voor de meeste helemaal niet. De resultaten op lange termijn laten zich raden: er zal heel wat waardevol erfgoed verdwijnen, zonder iemand dat zal opmerken.

Minder premies voor restauratie
Veel drastischer is de verlaging van premies. Bourgeois wil de premiepercentages voor restauratie van erfgoed van lokale besturen, kerkfabrieken en andere eigenaars aanpakken. Zo denkt hij voor steden en gemeenten aan een verlaging van de premie van 80 naar 50% van de restauratiekost, voor kerken van 80% naar 60%. Ook private eigenaars zullen veel minder krijgen.

Duidelijkheid wil Bourgeois niet scheppen. Er is immers stevige onenigheid tussen de coalitiepartners. De wachtlijst van Bourgeois zal smelten als sneeuw voor de zon, veel onroerend erfgoed zal verloederen. Eerder schafte hij al de onderhoudspremies voor erfgoed van lokale besturen af.

Minder en minder monumenten en landschappen worden beschermd
De tendens om minder te beschermen zet ook door. Elk jaar worden er minder monumenten en landschappen beschermd. Dat leidt op lange termijn tot minder restauratiepremies. Ook de inventaris zal wel niet meer aangroeien, integendeel, er is sprake van een herziening, lees inkrimping. Het blijft ook wachten op de inwerkingtreding van het hoofdstuk archeologie uit het decreet. De afbakening van archeologische zones loopt vertraging op.

Daarnaast blijkt ook de erkenning van gemeenten als onroerenderfgoedgemeente niet echt een succes. Er is er één erkend, er zijn amper drie aanvragen. Dit label moet aantrekkelijker worden. Maar ja, de gemeenten krijgen er een pak extra-werk bij zonder dat er iets tegenover staat. En, gemeenten moeten dezer dagen ook ernstig de broeksriem aanhalen.

En tenslotte, er blijft oneindig veel werk aan de versterking van het draagvlak voor Onroerend Erfgoed. Iedereen vindt een historische stadskern wel mooi en aantrekkelijk, maar blijkbaar ervaren veel eigenaars de bescherming als een last in plaats van een lust. Samen met partnerorganisaties, verenigingen, vrijwilligers en het eigen agentschap moet hier dringend op ingezet worden. Maar ja, als het beleid niet ondersteunt en aanmoedigt…

Ingediend onder mijn gedacht 2 reacties

2 reacties op “Vlaanderen bouwt monumentenzorg beetje bij beetje af

  1. Werner Wouters schreef:

    Beste Bart,

    je opiniestuk zet menig brein in actie. Dat is ook de bedoeling, eens diep nadenken waar het naartoe gaat. Er is zeker hoop, de nieuwe beleidsbrief spreekt eindelijk meer over samenwerken, expertise delen en zo meer samen met het werkveld.

    Het concept “erkende erfgoedgemeente” heeft één zeer groot nadeel: de administratieve last (de rapporteringen) is loodzwaar, en dat dient vanuit een helpende, en minder een controlerende Vlaamse Overheid, aangepakt wil het concept kans op slagen maken.

    Er zijn in Vlaanderen niet weinig gemeentelijke erfgoedraden, die het beleid van de gemeente ondersteunen, niet in het minst door het inbrengen van lokale expertise. Het voorbeeld van Erps-Kwerps dat je aanhaalt, is spijtig genoeg slecht gekozen, omdat daar -in Kortenberg- bijzonder goed werk wordt geleverd, cfr.

    http://www.kortenberg.be/erfgoedcommissie.html

    Je mag ook niet vergeten dat de beschermingsbesluiten zeker vroeger, maar nu nog steeds, vaak gebaseerd zijn op historische gegevens en publicaties, die door lokale heemkundigen zijn gemaakt.

    Veel succes nog met je parlementaire werk in de erfgoedsector.

    Vriendelijke groeten,

    Werner Wouters
    Erfgoedraad Bierbeek

    1. bartcaron schreef:

      Dank voor de reactoe. Ik hoop dat er lokaal veel mensen als vrijwilliger actief zijn en blijven in de zorg voor het erfgoed. Dat zal meer dan nodig zijn. Ons erfgoed staat onder stevige druk en slechts een sterker lokaal draagvlak zal dat tegengaan.

Reacties zijn gesloten.


boek

Klik hier om het boek te downloaden


'Vanop de Frontlijn, Reflecties op het Vlaamse Cultuurbeleid' - Bart Caron en Guy Redig, Uitgeverij Vrijdag, april 2019




Bart Caron met contrabas (foto: Viviane Decock)

 

Nieuws

Vlaams parlementslid Bart Caron (Groen) stopt met actieve politiek

We moeten af van ‘middeleeuwse’ overdracht van jachtrechten

Alternatieven voor dierproeven

Het ‘kleine’ parlementaire werk. Recente voorbeelden: Geluidshinder kusttram – Hakhoutbeheer – Restauratiepremies Onroerend Erfgoed – Beschermde landschappen

Ketnet wil zender voor allerkleinsten, “Legitieme vraag en begrijpelijke ambitie”

Gereglementeerde boekenprijs unaniem goedgekeurd door Vlaams parlement

Wat liep er fout met de bescherming Villa Slabbinck? (Brugge)

Groen verwelkomt Bellegemse windmolens, maar vraagt ‘windplan’ voor regio Kortrijk

Groen wil geen sloop hoekhuis Kasteelkaai-Belfaststraat.
Hoog tijd voor een Kortrijkse visie op erfgoed!

Woede van boeren terecht, maar alleen ander landbouwmodel geeft boeren een zekere toekomst.

Provinciebestuur W-Vl verliest vele (culturele) instellingen

Bart Caron : “Overdracht cultuurbevoegdheden provincies is een wangedrocht !”

Leve Mest-Vlaanderen

Nog geen bescherming poldergraslanden

Nog redders aan de kust?

Brugge weert plooifiets uit overheidsgebouwen

De Leie of het Kanaal naar Roeselare: Groen wil meer binnenvaart

Kortrijk Airport, milieuvergunning aangepast?

Wanneer faire prijzen voor landbouwproducten?

Kortrijk heeft de bus gemist

Burgerkabinet ontslaat Gatz niet van plicht om al bestaande inspraak te versterken

Steeds meer monumenten wachten op broodnodig onderhoud. Ondertussen verkrotten ze

Freya Piryns voorgedragen als vertegenwoordiger in de Raad van Bestuur van de VRT

Regering krimpt beloofde natuurgebieden langs de Leie sterk in

Bruggen in Kortrijk, werkende verlichting op de fietspaden is een brug te ver…

LAR-zuid, woordbreuk van de stadscoalitie

Informatie, diverse sporten en cultuur moeten prioriteit VRT blijven

‘Gemeenteraad is wachtzaal voor wie schepenambt wil’

Persmededeling: Groen maakt werk van versterking West-Vlaamse open ruimte.

Persbericht: 5 Groene werven voor een impuls in West-Vlaanderen.