De kromme rekenkunde van Kris Peeters

Ingediend op maart 26th, 2010 door bartcaron

De minister-president pakte deze week in het Vlaams parlement uit met cijfers. Het aantal Vlaamse cabinetards zou fors verminderd zijn. Van ooit 400 en meer naar binnenkort hooguit 288. Een frisse wind van nieuwe politieke cultuur waait door het Martelarenplein, zo lijkt het.
Maar schijn bedriegt. Dit soort cijfers lenen zich al te makkelijk tot manipulatie. Vroeger werkte op de kabinetten veel ondersteunend personeel.  Administratief personeel, bodes, chauffeurs. Tot en met madame Arabelle, zeg maar. In deze functies is inderdaad fors gesnoeid. Op hun stoel zitten nu inhoudelijke medewerkers, mensen die beleidsvoorbereidend werk doen.  En ja, die nu zelf koffie moeten gaan tanken of eigenhandig hun brieven gaan ophalen uit het postbakje…  Bovendien hebben de administraties hun hulptroepen gestuurd naar de kabinetten: minstens 70 van die ondersteunende functies zijn overgenomen door mensen uit de administratie. Maar die worden even niet meegeteld. En dan zijn er de geruchten.  Over detacheringen die blijkbaar niet, of toch niet allemaal, meegeteld worden. En over ambtenaren die in arren moede niet naar een kabinet verhuisd zijn, maar even goed op hun postje op de administratie hand- en spandiensten blijven verrichten voor een bevriend kabinet. De onderzeeërs zeg maar. Misschien niet echt nieuw . Maar toch meer uitgesproken en met mogelijks nog minder gêne dan voorheen.
Als je de berekening dan overdoet en corrigeert, blijkt dat de vermindering van het aantal kabinetsleden met een slordige 25% sterk dient gerelativeerd worden. Wat er in feite toe doet (met alle respect voor het vele noeste werk van alles receptionisten en typisten) zijn de inhoudelijke kabinetsmedewerkers. En dit aantal is met nog geen 10% gezakt.
Maar veel belangrijker dan de cijfers, is het reëel impact van de afslanking van de kabinetten. Het gaat hier immers niet zo zeer om een besparing op uitgaven. Hoewel dat in crisistijd ook is meegenomen. Belangrijker is dat gekozen wordt voor een nieuwe bestuurlijke cultuur. Waarbij de Vlaamse ambtenaren minder worden “beschoonmoederd” en meer eigen verantwoordelijkheden krijgen. Zoals dat in normale, niet door en door verpolitiseerde, staten het geval is. Pak nu Nederland. Daar heeft een minister enkel een paar administratieve medewerkers. En al zijn of haar beleidsmedewerkers zijn mensen van de administratie.  Heeft de regering Peeters II ervoor gezorgd dat er hier een doorbraak is gekomen en dat de capaciteiten en de expertise van de administraties nu eindelijk, na zoveel jaren, volledig naar waarde geschat wordt? Helaas, niets is minder waar. De druk van de kabinetten is nog altijd even hoog. De administraties lopen meer dan ooit aan de leiband van de kabinetten. En moeten als ze niet oppassen nog eigen mensen sturen om op de kabinetten de vuilbakken te gaan leeg maken.  We zijn nog heel ver af van een Nederlands model, waarbij de verhouding administratie – kabinet totaal omgekeerd verloopt.

En ten slotte, wat baten kleine kabinetten als alle benoemingen in de administratie die er echt toe doen, nog altijd politiek bepaald worden? Wie is er zo naïef te geloven dat alleen de competentie bepalend is voor het vastleggen van topfuncties? Dat alles objectief verloopt via assessments? OK, het gaat niet meer om absolute willekeur. De tijd dat men een hond met een hoed op zowat elke post kon benoemen is gelukkig verleden tijd. Maar iedereen weet dat in de laatste ronde van een selectie de politieke kleur toch weer opduikt en bepalend is. De posten worden uiteindelijk mooi over de politieke kleuren verdeeld, zoals weleer. Met alle gevolgen van dien : ministers die het aan de stok krijgen met topambtenaren van een andere kleur, boycot-acties, lekken, achterhoedegevechten. Iedereen weet dat dit zwaar weegt op beleidsraden waar cabinetards en ambtenaren het beleid moeten voorbereiden of uitvoeren. 
Laten we nu niet doen alsof onze neus bloedt.  Er is een kleine stap gezet. Maar fundamenteel is er niets veranderd.
Iedereen weet het. Het cynisme viert hoogtij.
Vandaar dat we het toch even ook gezegd wilden hebben.