Fauvisme of Art Deco?

Ingediend op maart 7th, 2010 door bartcaron

Een debat over cultuursubsdiies

Er stond een merkwaardig opiniestuk in De Morgen. KVS’ artistieke leider Jan Goossens gaf er Herman Schueremans van langs in een zeer ‘precies’ geformuleerd stuk. Bij de discussie over de zin of onzin van cultuursubsidies is immers zindelijke argumentatie gewenst. Jan Goossens pleit voor een openhartig en ernstig politiek-maatschappelijk debat over cultuursubsidies. Hieronder een paar fragmenten uit dat stuk, en mijn eigen reactie op Herman.

Hollandse ziekte
(…) Zeer boude beweringen die het niveau van cafépraat nauwelijks overstijgen, worden verkocht als onderbouwde academische stellingen. Politici die in geen jaren een gesubsidieerd theater van dichtbij hebben gezien, ontpoppen zich tot bedenkers van visionaire toekomstscenario’s. Daarin wordt verwezen naar buitenlandse ‘good practices’ waaruit zogezegd veel te leren valt. (…)
In de vergadering van de commissie Cultuur van het Vlaams Parlement van 25 februari jongstleden liet Open Vld’er Herman Schueremans zich alweer van zijn allersterkste kant zien. Ik wil u een korte bloemlezing niet onthouden: “Open Vld heeft steeds zijn bezorgdheid geuit tegenover een te grote subsidie-afhankelijkheid van de culturele sector. We hebben ooit eens gezegd: subsidies zijn als cocaïne, hoe meer je ervan krijgt, hoe meer je gaat zweven.” En met een verwijzing naar zijn academische partner in crime Arjen van Witteloostuijn van de UA: “Door het cultuurbudget in Vlaanderen gedurende de laatste tien jaar met maar liefst 102,8 procent te laten stijgen, heeft de voormalige cultuurminister de Hollandse ziekte naar Vlaanderen gehaald, aldus Van Witteloostuijn. In mensentaal betekent dat dat ze zoveel subsidies kregen en zoveel aan de jointen hingen, dat ze tot de namiddag in hun bed lagen en vergaten muziek te maken.”

Artistieke luiaards
En zijn gesofisticeerde oplossing heeft Schueremans al klaar: “In tijden van laagconjunctuur moet het beleid antwoorden bieden op de vraag hoe we met minder middelen het cultuurbeleid verder kunnen uitbouwen. Ik verwijs altijd naar het fauvisme en Rik Wouters, die met minder penseeltrekken veel meer deed.” Voilà, dat weten we dan weer: zet die artistieke luiaards alstublieft op droog zaad, dan komt er heel misschien nog iets goeds van.
(…) Om te beginnen: alle organisaties van het kunstendecreet dragen middels een lineaire besparing van 2,5 procent in 2010 wel degelijk bij tot de besparingsoperatie op Vlaams niveau. Maar een minimum aan intellectuele eerlijkheid gebiedt ook te zeggen dat de extra middelen die ex-minister Anciaux uit de brand wist te slepen grotendeels naar broodnodige inhaalbewegingen voor en verstevigingen van de cultuursector gingen. Zelfs van artiesten kan je immers niet verlangen dat ze voor een appel en een ei blijven werken.
Relatief gezien besteedt Vlaanderen momenteel geen onaanvaardbaar hoge bedragen aan cultuur. Zeker niet als je ziet wat de maatschappelijke return is: veel tewerkstelling, veel toeschouwers en veel artistieke eindproducten die de hele wereld ons benijdt. (…)

Koning eenoog
Kortom, een subsidiedebat? Bring it on, maar dan één waarin intellectuele hygiëne en kennis van zaken centraal staan. (…) Moed helpt daarbij, navelstaarderij niet. Zolang we vooral onder elkaar discussiëren, geven we vrij baan aan succesvolle concertorganisatoren die plots de autoriteit menen te hebben om voor de hele cultuursector toekomstscenario’s te formuleren. Met zijn gebrek aan bescheidenheid gedraagt Schueremans zich als een specialist neus-keel-en-oren die zonder enig overleg aan hartoverbruggingen begint. (…)

Tot hier Jan Goossens. Bedankt Jan.

En er is nog meer, vind ik zelf
Tijdens datzelfde debat voegde ik daar een en ander aan toe. Enkele letterlijke citaten uit mijn mondelinge reactie tijdens de zitting: “Ik heb veel waardering voor u, mijnheer Schueremans, maar we verschillen soms fundamenteel van mening. Ik nodig u uit om met mij eens een dag door te brengen in de kunstenorganisatie waar ikzelf bestuurder van ben, om eens te ondervinden wat subsidies zijn, om na te gaan of ze de cocaïne of de bedwelmende cannabis zijn die ze lijken te zijn voor de kunstenaars. Ik ben zelf ook muzikant in het niet-gesubsidieerde circuit. Dat bestaat en Herman heeft gelijk, er is een kunstvorm die geen overheidsgeld nodig heeft. Ik noem bewust de twee extremen om aan te duiden dat ze in de samenleving aanwezig zijn en perfect naast elkaar kunnen bestaan. Het is niet het ene of het andere. Ik was aanwezig op de studiedag van het KMSK te Antwerpen en ik heb er professor Van Witteloostuijn gehoord, maar hij maakte niet bijzonder veel indruk. Hij neemt de nuances en de verschillen tussen de aard van de kunst, de moeilijkheidsgraad, de toegankelijkheid, het potentieel om veel of weinig publiek te bereiken en de internationale component niet in ogenschouw en hij neemt die niet op in zijn evaluatie. Dat zijn veralgemeningen. (…)
Het punt dat ik wil maken, is vooral dat er grote verschillen in potentiële leefbaarheid tussen de kunstensectoren zijn. Het meest frappante voorbeeld hiervan is de beeldende kunst. We subsidiëren jonge kunstenaars met kunstenaarsbeurzen. We hebben centra voor beeldende kunsten die tentoonstellingen inrichten. Onze succesvolle kunstenaars bevinden zich 5 jaar later niet langer bij de Vlaamse subsidiepotten. Ze leven van de verkoop van hun werk. Hun werken worden door musea en kunstverzamelaars aangekocht. Ze leven ook van de tentoonstellingen die buiten het gesubsidieerd circuit vallen. Dit is een perfect voorbeeld van de manier waarop een overheid getalenteerde artiesten kansen biedt tot het ogenblik waarop ze zelfstandig buiten die circuits kunnen leven. Voor een aantal kunstdisciplines, zoals theater en dans, is dit nu eenmaal niet mogelijk. De verschillen zijn groot. Ik zou dan ook willen dat iedereen tijdens discussies over dit onderwerp oog heeft voor deze diversiteit.”

Mag ik voorstellen dat alle debaters- vooral de (neo)liberalen onder de lezers – ook nog eens nadenken waar cultuursubsidies nuttig voor zijn? Ik schreef er ooit een artikel over. Klik hier om het helemaal te lezen. Daarin leg ik uit dat er heel duidelijke argumenten zijn voor cultuursubsidies, niet voor alles en iedereen, niet gelijk wanneer, maar gericht.