Onwaarschijnlijke druk op projectsubsidies Kunsten

Ingediend op december 22nd, 2016 door bartcaron

In het kader van het Kunstendecreet zijn er elk jaar 3 rondes waarin kunstenaars en organisaties een projectsubsidie kunnen aanvragen.
In juni vielen heel wat organisaties uit de boot bij de toekenning van de structurele subsidiëring, daarom vreest de sector dat deze (ooit) gevestigde waarden massaal hun toevlucht zullen zoeken tot de projectsubsidies. En dat terwijl die pot, ondanks een geringe uitbreiding, nog steeds ruimschoots te klein is.

Uit cijfers die ik opvroeg, blijkt die vrees niet ongegrond. Van de 37 organisaties die ondanks een positief rapport geen structurele werkingssubsidie (meer) kregen, dienden er 10 een aanvraag in voor projectsubsidies, samen goed voor een totaalbedrag van 1,7 miljoen euro. Dit is één zesde van het totaal van 10,9 miljoen dat door organisaties werd aangevraagd in de eerste subsidieronde van dit werkjaar.
De minister verklaarde tijdens de vergadering van de Cultuurcommissie van het Vlaams parlement onlangs nog: “De beslissing die ik ten laatste op 15 januari zal moeten nemen, zal wel rekening houden met een stuk aanvulling op de beslissing van 30 juni. Het kan dan zowel over disciplines als over regio’s gaan. Natuurlijk ‘een stuk’, want het is de bedoeling dat de projectenpot voor talent wordt gebruikt. Ook daar zal ik voor een afweging staan, die ik daarna voor u zal verantwoorden. Daar zal dan misschien ten aanzien van de beoordelingscommissies opnieuw iets meer spanning op komen. Om de redenen die ik net noemde, gaan we ons niet beperken tot ‘goed’ en ‘zeer goed’. Misschien gaan we nu diegenen die ‘voldoende’ halen er ook bij nemen. Maar ik moet een goed evenwicht vinden tussen: ten eerste, de adviezen van mijn beoordelingscommissies zo goed mogelijk volgen; ten tweede, jong talent de kansen geven die ze in de projectenpot verdienen; ten derde, een aantal organisaties opvissen – het zal zeker geen grote opvisronde worden, ik wil iedereen elke droom of illusie ontnemen – zaken zullen we, gezien het landschap qua werkingssubsidies, mogelijk wel een beetje kunnen bijsturen.“

Bemerk dat deze 10,9 miljoen dus nog moet aangevuld worden met de aanvragen van individuele kunstenaars en dat er na deze ronde nog 2 subsidierondes moeten volgen. Het totale jaarbudget voor de 3 rondes samen bedraagt 8,8 miljoen euro.

Organisaties die in het verleden werkingssubsidies kregen, hebben dus een voetje voor bij de toewijzing van de subsidies. Niet enkel weten zij beter dan de kleintjes hoe je een subsidiedossier schrijft, ook liet de minister al verstaan dat de slachtoffers van juni zouden kunnen rekenen op enige welwillendheid.

Eerst zorgt de minister dus voor een onrechtvaardigheid door een pak organisaties geen werkingssubsidie toe te kennen, ook al kregen ze een positief artistiek en zakelijk advies. Nu worden de organisaties die hadden gehoopt op projectsubsidies het slachtoffer. De vijver was al zo klein en nu komen er plots een pak vissers met grote netten en een Speedypas te water.

En dat de vijver van de projectsubsidies systematisch te klein is, blijkt uit de cijfers.

Dat brengt ons bij het laatste grote probleem. Om als individueel kunstenaar of als organisatie aanspraak te kunnen maken op projectsubsidies heb je in de feiten nood aan een beoordeling ‘zeer goed’ op artistiek vlak én op zakelijk vlak. Wie op één van beide criteria ‘slechts’ een goed, laat staan een voldoende krijgt, die valt buiten de prijzen. Onafhankelijke experten staan in voor de artistieke beoordeling, de administratie zorgt voor de zakelijke doorlichting. Die administratie heeft dus de finale sleutel in handen. De artistieke beoordelingscommissies verwordt zo tot weinig meer dan een preselectiecomité.

Een vergelijking met 2016 toont goed aan hoe precair de situatie is. In 2016 werden in elk van de drie rondes rond de 300 aanvragen ingediend! De aangevraagde bedragen evolueren van 15,4 miljoen in de eerste ronde, 10,3 in de tweede ronde naar 9,4 miljoen euro in de derde ronde. De toegekende projecten en beurzen bedroegen respectievelijk 2,8, 2 en 1,6 miljoen euro. Samengeteld: het totaal aangevraagde bedrag was 37,1 miljoen euro, het toegekende was 6,4 miljoen euro of minder dan 20%. Dat is historisch laag.

Voor 2017 heeft de minister de projectenpot met zowat 2,2 miljoen euro verhoogd. Dat is alvast een stap in de goede richting, maar er moeten nog stappen volgen…. Immers, tendens zet zich door, de aanvragen overschrijden het beschikbare bedrag ver en nu komt daarbij de compensatie voor organisaties die vorig jaar hun meerjarige erkenning en subsidiëring verloren. Het is overdruk in de keuken van de minister.

Ook in De Standaard via deze link.