bartcaron.be

Dramajournalistiek of dramademocratie?

Ingediend op januari 10th, 2010 door bartcaron

Het lijkt wel alsof de kranten, radio en tv voor de eindejaarsperiode een ladenkast staan hebben met vooraf gevulde schuifjes. Zie maar: de Kerstdagen komen er aan en er hotst een hele horde journalisten met pen en camera naar Zaventem om er de massaal vertrekkende Vlamingen in beeld te brengen. Groot nieuws! Als het dan begint te vriezen, komen de daklozen in beeld – helaas, de verontwaardiging ebt snel weg. Dan stappen we na koningswensen en vuurwerk over op de solden die al dan niet succesvol starten, of gekenmerkt zijn door een nieuw record geld-uit-de-muur afhalen. Dit keer was grote nieuws het weerbericht. Twee nachten vorst of 5 cm sneeuw volstaan om Vlaanderen te ontredderen. Zonder dat lekkers zouden we het moeten stellen met van die typische nieuwsfeiten over de media zelf.: wie breekt het record van de slimste mens? Belangrijk nieuws?

Mag ik nog even het belang van een goed geïnformeerde publieke opinie benadrukken?. En derhalve het belang van een onafhankelijke en kwalitatieve pers. Die is cruciaal voor het goed functioneren van een open, democratische welvaartsstaat. Helaas, de laatste restjes kwaliteitsjournalistiek in Vlaanderen dreigen kopje onder te gaan in de ‘logica’ van de vrije markt. Zelfs winstgevende kranten en tijdschriften ontslaan redacteuren en fotografen.

Ik ben Geert Buelens dankbaar voor zijn onvolprezen essay. Het kwam op tijd, maar zal de storm in medialand een rimpeling veroorzaken in de samenleving? De Dramademocratie van Mark Elchardus kreeg tenslotte ook geen prijs voor essayistiek.

Elke kritiek op de te lage kwaliteit van de pers / de media wordt weggewuifd met het argument dat de lezers dit soort krant willen lezen. Ik geloof die voorkeuren van de lezers maar half, media bepalen bepalen tenslotte zelf grotendeels wat nieuws is en wat niet. Vragen journalisten zich zelf nog eens, ouderwets misschien, of ze een verantwoordelijk dragen in de samenleving? Ik bedoel de lezers, kijkers en luisteraars correct en genuanceerd informeren, en met goede argumenten opiniëren. Maakt dat geen deel uit van hun ethiek?
Wat is kwaliteit? Enkel het lees- en kijkvoer voor hooggeschoolden? Nee, in elk medium, zowel in populaire als de zgn. kwaliteitspers is er werk aan de winkel. Ook als het over het wielrennen gaat, verdient de lezer kwaliteit. Ik wil geen pleidooi houden voor iets elitairs, waar geen kat in geïnteresseerd is. Nee, we willen geen bladen waarmee je kan uitpakken op de trein, in eerste klasse uiteraard, terwijl je er enkel de ‘dag allemaal’ mee camoufleert. Toegankelijkheid is een must, maar dat is niet hetzelfde als een journaal dat zijn eerste kwartier besteedt aan een laagje sneeuw, ook al rijdt er daardoor een bus een dokterspraktijk binnen. Het is zoeken naar een evenwicht tussen toegankelijkheid en diepgang.

Geert Buelens deed goede voorstellen. Maar er is nog meer beleid nodig, meer maatregelen met impact op de media. Dat bleek bijv. uit de voorbije Staten-Generaal, nog onder Kris Peeters, die geen opvolging kreeg. Mediaminister Ingrid Lieten wil wel wat doen, verdienstelijk, maar indrukwekkend is het ook niet echt.
Er is veel meer nodig. Om te beginnen een herziening van het protocol met de schrijvende pers. Dat moet een soort financiële kwaliteitsbonus worden – die pot moet echt groter worden –  voor voor opleiding, voor eigen buitenlandse en Europese berichtgeving, voor verslaggeving over de ‘under-reported stories’, voor cultuurberichtgeving. Het argument dat directe financiële steun de persvrijheid zou bedreigen, klopt in onze tijden niet meer. In de artistieke sector leert de ervaring dat subsidiëring in generlei mate de autonomie van de kunstenaar ondergraaft. Wel integendeel, zonder steun zou dat werk niet kunnen gemaakt worden.
Het goede Fonds Pascal Decroos voor onderzoeksjournalistiek, moet veel meer geld krijgen voor werkbeurzen voor journalisten. Er moet ook een fonds opgericht worden voor duidingsprogramma’s en documentaires op radio en televisie, bestemd voor de commerciële zenders. Zij investeren immers niet snel in programma’s met iets lagere kijkcijfers. En dan moet ook de opdracht van het Fonds voor de Letteren uitbreiden van literaire fictie naar non-fictie. Mag ik ook pleiten voor een structurele financiële ondersteuning van de regionale televisiezenders? Zij zijn een baken in streekgerichte berichtgeving. Kan een nieuwe subsidielijn voor starters van nieuwe (alternatieve) initiatieven op het vlak van nieuws, duiding en achtergrond, op websites en -platforms, zoals De Werktitel of Indymedia. En waarom schaft Ingrid Lieten de kleine subsidie af voor het verdienstelijke jeugdjournaal op VTM? Dat is zonde, het is een kijkerspubliek dat hier best wel deugd van heeft. En waar blijft dat beter redactiestatuut? Ik vind trouwens dat uitgevers zich ertoe moeten verbinden om de benoeming van de hoofdredactie afhankelijk te maken van een gekwalificeerde meerderheid van de redactie. En een goede krant betrekt de lezer (het publiek) bij het beleid van de krant, zoals bijv. de Franse krant Libération. Ik pleit ook voor een stichting die de kwaliteit van de media bewaakt., die bijv.  monitort wat de impact is van de internationale persagentschappen op onze (te eenzijdige?) berichtgeving.

Dat de VRT buitengewoon belangrijk is, staat buiten kijf. Maar die moet zich in de kijkcijferrace niet vooral willen meten met de commerciële zenders. Wie dat niet lust, volge Jambers. De VRT moet niet de grootste, maar de beste zijn: een rots in de journalistieke branding, minder spektakel, meer grondigheid. Ik verwijs naar de kritiek van Zinzen, Lambrecht en anderen. Jammer dat ze vooral spreken nadat ze vertrokken, maar kom. In de volgende beheersovereenkomst moeten echt kwalitatieve criteria worden opgenomen. En er moet voldoende geld voor zijn. Het is klinkklare nonsens dat de VRT met minder middelen beter zou presteren. Zeker een afkalving van de middelen voor nieuws en duiding zou van grote dwaasheid getuigen.

En mogen we van de media en van de journalisten zelf ook initiatieven verwachten? Een grondig zelfonderzoek? Onder impuls van de VVJ (de Vlaamse Vereniging van Journalisten)?
En ja, we hebben nood aan hoofdredacteurs die geworteld zijn in de journalistiek en niet in het management, aan journalisten die niet brood en spelen, maar een democratisch driesterrenmenu willen serveren. We hebben nood aan uitgevers en directies die soms wel eens lak hebben aan (vermeende) economische wetmatigheden. We hebben nood aan een overheid die kansen biedt om die folie te wagen, die een vangnet biedt bij sprongen in het ongewisse, die tijd en krediet biedt om iets te laten rijpen.

Tot slot. We mogen niet vergeten de lezer bij te trekken, door hem kritisch te vormen. Initiatieven als Kranten in de Klas zijn uitstekend, maar nog ruim onvoldoende. Omgaan met media moet een basic onderdeel worden van het schoolcurriculum. En we moeten veel krachtige inspanningen doen om iedereen mee te nemen in de digitale wereld.

PS Beste redactie, kijk nog eens naar de foto van de familie van Shana en Kevin in DS van 5 januari. De foto is ‘schijnbaar’ neutraal, maar dat is hij helemaal niet. Zou enige distantie niet gepast zijn?
image

Ingediend onder bart schrijft 1 reactie

Een reactie op “Dramajournalistiek of dramademocratie?

  1. Tommy Gryspeert schreef:

    Het is nu eenmaal zo dat de media in vlaanderen niet langer als hoofdzaak de inhoud ziet, maar de verkoopcijfers. In een vrije markt is winstbejag dan ook de grootste factor. Het VTM nieuws houdt als het ware een strijd met het VRT nieuws om de meeste kijkcijfers. Drama en spektakel verkoopt nu eenmaal goed.

    “het argument dat de lezers dit soort krant willen lezen”
    Ik denk dat we kunnen overeenkomen dat de kwaliteit van ‘Het laatste nieuws’ een stuk lager ligt dan die van ‘De morgen’ of ‘De standaard’. Toch wordt ‘Het laatste nieuws’ veel vaker gelezen, tot mijn ergernis zelf door grootendeels van mijn familie. Als ik het goed heb wordt HLN zelf tot 5 maal meer gelezen dan ‘De Morgen’. Hieruit kan je toch enkel afleiden dat het ‘gewone’ volk een voorkeur heeft voor dit soort nieuws.

    Toch geef ik u volledig gelijk dat de kwaliteit van de media achteruit gaat. Bij wijze van test heb ik eens gegoogeld naar “de morgen gaza egypte muur” en was de eerste hit meteen het artikel van de morgen hierover. Deed ik hetzelfde voor HLN dan kwam de site van HLN zelf helemaal niet voor in de eerste twee pagina’s met resultaten.

    Ik moet wel toegeven dat ikzelf ook ‘geniet’ van de nieuwsberichten over bvb de slimste mens. De slimste mens is nu ook eenmaal een programma dat door een groot deel van kijkend vlaanderen gevolgd wordt. Dan is het toch niet zo absurd dat dit het nieuws haalt. Maar er mag inderdaad ook niet overdreven worden. Een bus die op een dokterspraktijk inrijdt moet op dezelfde manier besproken worden als gelijk welk ander verkeersongeval. Dat de aanleiding sneeuw was is in feite irrelevant, maar momenteel ligt de kou en de sneeuw in de volksmond, het is praktisch een onvermijdelijk gevolg.

    Nieuwe quota en protocol opleggen aan de media lijkt mij een onbegonnen strijd. Waar trek je een grens van kwaliteitsnieuws? Mensen gaan zich altijd in allerlei bochten wringen om hun quota’s te halen en je gaat in feite beperkingen opleggen op een vrije markt.

    Ikzelf neem ongeveer elke dag de krant door (zowel de morgen als het nieuwsblad) en voor degelijke artikels heb ik een aantal RSS feeds die mij tevreden stellen. Iedereen die zich dan ook wat intresseert in de betere journalistiek schaft zich een kwaliteitskrant aan of behelpt zich zelf met het internet. Laat de vrije markt wat het is, de populaire media zal altijd een grote speler blijven.

Reacties zijn gesloten.


boek

Klik hier om het boek te downloaden


'Vanop de Frontlijn, Reflecties op het Vlaamse Cultuurbeleid' - Bart Caron en Guy Redig, Uitgeverij Vrijdag, april 2019




Bart Caron met contrabas (foto: Viviane Decock)

 

Nieuws

Vlaams parlementslid Bart Caron (Groen) stopt met actieve politiek

We moeten af van ‘middeleeuwse’ overdracht van jachtrechten

Alternatieven voor dierproeven

Het ‘kleine’ parlementaire werk. Recente voorbeelden: Geluidshinder kusttram – Hakhoutbeheer – Restauratiepremies Onroerend Erfgoed – Beschermde landschappen

Ketnet wil zender voor allerkleinsten, “Legitieme vraag en begrijpelijke ambitie”

Gereglementeerde boekenprijs unaniem goedgekeurd door Vlaams parlement

Wat liep er fout met de bescherming Villa Slabbinck? (Brugge)

Groen verwelkomt Bellegemse windmolens, maar vraagt ‘windplan’ voor regio Kortrijk

Groen wil geen sloop hoekhuis Kasteelkaai-Belfaststraat.
Hoog tijd voor een Kortrijkse visie op erfgoed!

Woede van boeren terecht, maar alleen ander landbouwmodel geeft boeren een zekere toekomst.

Provinciebestuur W-Vl verliest vele (culturele) instellingen

Bart Caron : “Overdracht cultuurbevoegdheden provincies is een wangedrocht !”

Leve Mest-Vlaanderen

Nog geen bescherming poldergraslanden

Nog redders aan de kust?

Brugge weert plooifiets uit overheidsgebouwen

De Leie of het Kanaal naar Roeselare: Groen wil meer binnenvaart

Kortrijk Airport, milieuvergunning aangepast?

Wanneer faire prijzen voor landbouwproducten?

Kortrijk heeft de bus gemist

Burgerkabinet ontslaat Gatz niet van plicht om al bestaande inspraak te versterken

Steeds meer monumenten wachten op broodnodig onderhoud. Ondertussen verkrotten ze

Freya Piryns voorgedragen als vertegenwoordiger in de Raad van Bestuur van de VRT

Regering krimpt beloofde natuurgebieden langs de Leie sterk in

Bruggen in Kortrijk, werkende verlichting op de fietspaden is een brug te ver…

LAR-zuid, woordbreuk van de stadscoalitie

Informatie, diverse sporten en cultuur moeten prioriteit VRT blijven

‘Gemeenteraad is wachtzaal voor wie schepenambt wil’

Persmededeling: Groen maakt werk van versterking West-Vlaamse open ruimte.

Persbericht: 5 Groene werven voor een impuls in West-Vlaanderen.