Geef het deeltijds kunstonderwijs zuurstof en ruimte voor creativiteit

Ingediend op december 22nd, 2017 door bartcaron

De tekenacademie. De muziekschool. Ballet. Toneel. Wie van ons heeft er géén tijd doorgebracht? Voor velen is het het begin van levenslange cultuurbeleving en plezier. Voor sommige andere ontkiemen er professionele ambities. Dat ons deeltijds kunstonderwijs een bewezen meerwaarde heeft, hoeven we niet uit te leggen. Al lijkt bevoegd minister Hilde Crevits niet van plan om de onschatbare waarde van ons DKO ook te verzilveren in een goed decreet. We stevenen opnieuw af op een decreet dat nauwelijks zuurstof laat voor creativiteit. Nochtans een basisvoorwaarde voor goed deeltijds kunstonderwijs.

De Vlaamse regering broedt al enkele jaren op een nieuw decreet voor het deeltijds kunstonderwijs (DKO). Er is nood aan een gedragen lange termijnvisie. Kinderen willen al op 6 jaar kunnen starten. Academies vragen meer vrijheid om te programmeren waar hun publiek naar vraagt: een initiatie in de verschillende kunstendisciplines voor de jongsten, ruimte voor nieuwe opleidingen zoals regisseur, choreograaf of DJ, meer samenwerking met het leerplichtonderwijs en de lerarenopleiding.

Jammer genoeg stelt het nieuwe decreet het DKO niet in staat om die nieuwe opdrachten uit te voeren en zo te beantwoorden aan de noden van de samenleving. Of toch niet voldoende. Het lijkt erop dat het DKO niet tè succesvol mag worden. De sector beklemtoonde deze week unisono de pijnpunten en inconsequenties tijdens een hoorzitting in het Vlaams Parlement. Maar creatief als ze is, kwam de sector meteen ook met mogelijke oplossingen.

Oplossingen die vaak zelfs geen euro kosten. Neem nu de absurde afstandsregels. In het voorstel van de minister wordt bijkomend aanbod niet bepaald door de vraag van leerlingen maar wel door de afstand tot een andere academie. Dit is onzinnig als we maatschappelijk vinden dat iedereen die naar het DKO wil gaan, ook effectief kan gaan. Nieuwe regelgeving die problemen creëert die er niet zijn, is absoluut te mijden. Die regel schrappen, kost geen cent.

Ambitie

Het DKO mag dan barsten van de ambitie, de grootste ambitie van bevoegd minister Crevits lijkt budgetneutraliteit te zijn. Geheel in lijn met het mantra van de Vlaamse Regering. Nochtans is het DKO vandaag allesbehalve een potverteerder. Er geen rek op de omkadering, op de leerkrachten of de directies. Bovendien is investeren in ruime en kwalitatieve cultuureducatie een verrijking en geen verspilling.

Nu is men in het DKO wel creatief, maar toveren kan men er tot nader orde niet. Er is nergens in de omkadering marge voor een redelijke pedagogische coördinatie, pianobegeleiding, zorg, mentoraat… Er is evenmin ruimte voor individuele begeleiding van leerlingen die zorg nodig hebben, voor opvolgen van stages vanuit hogescholen of aanvangsbegeleiding, voor het tegengaan van uitval bij beginnende leerkrachten… De academies hebben twee mogelijkheden om aan die broodnodige extra ondersteuning te geraken: bedelen bij het lokale bestuur (andermaal een kostenplaatje dat Vlaanderen graag afschuift naar de steden en gemeenten) of vollere klassen. Een klasje van 30 zesjarigen die op vrijdag na school hun eerste zanglesjes krijgen, ga er maar voor staan. Te weinig middelen en extra opdrachten is nefast voor de kwaliteit van ons DKO. Besparing op besparing op besparing heeft ook hier impact.

Is er dan geen goed nieuws? Toch wel, er komt 2,5 miljoen vers geld bij, bedoeld om de verlaagde instapleeftijd in muziek en podiumkunsten mee te financieren. Maar… er wordt tegelijk 2,1 miljoen euro uit de budgetten van het DKO versluist naar samenwerking met het leerplichtonderwijs. Zo wordt het DKO dus gedwongen om te kiezen: zesjarigen laten instappen of samenwerken met het leerplichtonderwijs. Een valse keuze dus. Het moet én-én zijn in plaats van of-of. En tot slot komt er nog een zogenaamd ‘solidariteitsmechanisme’. Dit is volstrekt onduidelijk maar dreigt er in de praktijk op neer te komen dat nieuw aanbod van de éne academie kan…op kosten van de andere academies. Dit is de wereld op zijn kop en volstrekt onaanvaardbaar. We hebben nood aan extra aanbod om de wachtlijsten in het DKO tegen te gaan niet aan concurrentie van academies tegen elkaar. Zo geeft de Vlaamse regering een tournee op kosten van het veld. Dat is net iets te makkelijk en volstrekt ontoereikend.

Tijdens de hoorzitting toonden de directies en leerkrachten niet enkel pakken ambitie, maar ook veel realiteitszin. Zij zien kansen in het nieuwe decreet. Maar helaas zien ze te veel onnodige remmen en praktische, financiële bezwaren. Het decreet zoals het vandaag voorligt, is niet werkbaar.

Levenslang creatief leren

Het goede nieuws is echter dat het geen schatten hoeft te kosten om te komen tot een decreet dat tegelijk ambitieus is én vertaalbaar naar de werkvloer. De sector berekende dat een bescheiden injectie van zo’n 6 miljoen euro extra een wereld van verschil kan maken. Op een totaal onderwijsbudget van een meer dan 11 miljard euro is dat niet eens ‘zero zero cinco‘ percent.

Na de hoorzitting met het veld deze week in de Commissie Onderwijs hopen we dat ook de collega’s van N-VA, Open VLD en CD&V goed geluisterd hebben naar de bekommernissen uit ons deeltijds kunstonderwijs. En hopelijk kunnen we samen de minister van Onderwijs overtuigen van het belang van een sterker en beter omkaderd DKO. Want levenslang creatief leren doet leven.

Opiniestuk van Caroline Gennez (SP.A) en Bart Caron (Groen)
Verscheen op knack.be