(Pop)muzikant, knelpuntberoep?

Ingediend op oktober 13th, 2009 door bartcaron

Ik heb te doen met de jonge artiesten, en bij uitbreiding met alle artiesten van bij ons. Het is inderdaad geen sinecure om vandaag je boterham te verdienen, en dan zal je er nog geen kaviaar moeten bij serveren. Ik begrijp jullie onvrede. Maar toch werd ik bij het lezen van de stukken in de krant behoorlijk boos. Niet omdat artiesten politici beschuldigen van schuldig verzuim, maar omdat de artiesten de muziekliefhebber in het vizier nemen. Het massale illegale downloaden is blijkbaar de enige schuldige.

Mensen kopen minder Cd’s en muziek dan vroeger. Dat is een feit. Er is een beeld ontstaan dat muziek gratis is. Maar van wie is dat de schuld?

Illegaal downloaden is zo makkelijk toegankelijk dat je al een straffe principiële gast moet zijn om het niet te doen. Ik doe het zelf niet – ik koop al mijn muziek – maar ik garandeer je niet dat mijn kinderen het niet doen. Overigens, in de tijd van de cassettes gebeurde het ook al massaal, al was het technisch complexer. Is het onwettig downloaden terug te draaien? Ik vrees van niet. Daarom vind ik dat er beter krachtiger werk moet gemaakt van sensibilisering van de muziekliefhebber dat het hier om een artistiek product gaat waar kunstenaars aan ‘werken’ en dus recht hebben op een inkomen. Liefst dan nog in combinatie met het verkleinen van de financiële barrière die er blijkbaar nog steeds is.

En dan de auteursrechten. Voor artiesten een belangrijke bron van inkomsten. Daar doe ik niks van af. Maar, de beheersvennootschappen, zeker Sabam zijn geen meesters in communicatie, noch in transparantie. Daarenboven slagen ze er in om zich onsympathiek te maken door jacht te maken op de verkeerde doelgroepen; denk aan de crèches, onthaalouders, bedrijfsateliers enz. En bij de collega’s zijn er joyriders die het al helemaal verbrodden. Denk aan SEMU die een illegale licentie aanbiedt voor het kopiëren van partituren.

Wat zeker helpt, is het draaien van wat meer muziek van bij ons – in welke taal dan ook, in welke genre dan ook – op onze radiozenders; Het overgrote deel van de ontvangen auteursrechten verstuurt Sabam naar het buitenland, vooral naar de States. Die verdeelsleutels zijn gebaseerd op wat er op onze radiozenders wordt gespeeld. Dat kan in het voordeel van de Vlaamse artiesten worden gekanteld. Hallo VRT?

En tenslotte, als we echt iets willen doen voor de kleine labels, voor de kleine artiestenbureaus en voor de artiesten die niet de grootverdieners zijn, dan moeten we ons wel vragen stellen bij de verdeling van de auteursrechten. Het systeem is lineair: hoe meer je gedraaid wordt en hoe meer je speelt, hoe meer je krijgt. Dat bevoordeelt de grote culturen en vooral de Engelstalige wereld. Ik ben niet geïnteresseerd in het rijk maken van de nazaten van Michael Jackson of van The Beatles. De auteurswet laat nochtans toe om een budget aan de kant te leggen voor creatie. Via het activeren van de billijke vergoeding en de dwanglicentie kan er dertig procent van de opbrengst worden gebruikt ter aanmoediging van de schepping van werken. Dat is nog steeds niet geactiveerd. De auteurswet zelf kan in die richting nog worden versterkt.

Muziek is een mondiaal fenomeen, beheerst door grote bedrijven. Zij stellen de wet van de muziek. En daar zijn er veel grootverdieners. Wel, voor hen wil ik het niet doen. De rechtvaardige verdeling van welvaart (en dus van inkomens) is voor mij een heilig principe. Dat succesvolle wereldgroepen goed verdien aan hun muziek, is geen probleem, maar de majors verdienen er evenzeer meer dan stevig aan, net als de grote concertpromotoren. Onze ‘kleine’ artiesten worden plat gedrukt in deze globalisering. Zij krijgen geen contracten van majors, en worden zelden internationaal gepromoot. Jammer genoeg. Ik wil de artiesten uitnodigen om samen te zitten en zelf voorstellen te formuleren waardoor zij, en niet die majors en hun bobo’s, er beter van worden. Zoals bijv. meer plaats op de playlists van radio en tv, een kleine heffing op mp3-spelers, meer steun van Cultuurinvest voor buitenlandse toernees, een beter kunstenaarsstatuut, lagere BTW op verkoop van muziek, tax-shelter voor muziekproducties enz.

Bart Caron
Vlaams volksvertegenwoordiger Groen!