Schriftelijke vraag aan minister Bourgeois over de Scheepsdaelebrug

Ingediend op oktober 6th, 2009 door bartcaron

In de pers verscheen een oproep om de unieke Brugse Scheepsdalebrug niet te slopen. Die vraag komt van de Vlaamse Vereniging voor Industriële Archeologie (VVIA). Zij vragen de Scheepsdalebrug (in Brugge) niet volledig te laten verdwijnen.

De brug werd aan het einde van de 19de eeuw ontworpen door de Belgische ingenieur A. Vierendeel. De brug bestaat uit een revolutionaire metalen ligger zonder diagonalen, die aan de basis zou liggen van de typische “Vierendeelbruggen” die niet alleen in België maar ook in tal van andere landen gebouwd werden. De meeste van deze bruggen werden echter tijdens de twee wereldoorlogen vernie-tigd.
De oudste bekende brug van dit type is de Scheepsdalebrug in Brugge. Het is vermoedelijk ook de enige Vierendeel-draaibrug die nog bestaat.

Nu blijkt echter dat er voor deze unieke brug een slopingsvergunning afgeleverd werd. Noch de stede-lijke noch de Vlaamse diensten voor de monumentenzorg bleken zich bewust van het belang van deze brug en van de geplande sloping. Ook de diensten van de Vlaamse Bouwmeester hadden blijkbaar geen idee van het unieke van de Scheepsdalebrug.

Een algehele bescherming is wellicht niet meer mogelijk, noch wenselijk. Maar er zijn een aantal tussenoplossingen mogelijk om de brug deels te behouden, mits integratie in de nieuwe structuur. De belangrijkste traveeën van de brug kunnen worden gered en bijvoorbeeld als een monument worden opgesteld in de buurt van de nieuwe geplande brug. Of één van beide zijkanten kan worden ingebouwd in de nieuwe brug. Dan wordt het uitzicht alvast bewaard.

1. Welke beleidsvisie hanteren de ministers ter zake? Hoe belangrijk schatten zij de erfgoedwaarde van deze brug in?

2. Welke beschermingsmaatregelen ziet minister Bourgeois nog mogelijk?

3. Acht minister Crevits het niet aangewezen, alvorens tot definitieve sloping over te gaan, te onder-zoeken of een gedeeltelijk behoud van de brug mogelijk is?

4. Welke mogelijkheden ziet minister Bourgeois, bevoegd voor het Onroerend Erfgoed, om er voor te zorgen dat de brug niet helemaal verdwijnt?

N.B. Deze vraag werd gesteld aan minister Bourgeois (nr. 11) en aan minister Crevits (nr.25)

Antwoord van minister Bourgeois:

1. Vlaanderen telt volgens de gegevens van mijn administratie tweeënveertig als monument beschermde bruggen. Het beschermen van bruggen is echter geen evidente optie. Zij zijn in vele gevallen onderdeel van belangrijke knooppunten in het actieve Vlaamse transportnetwerk en zijn hierdoor noodgedwongen het voorwerp van regelmatige en vaak ingrijpende aanpassingen.

Daarom gaat aan het beschermen van een brug steeds een doorgedreven overleg vooraf met de betrokken beheerder. Hierbij probeert men een realistische inschatting te maken van de behoudsmogelijkheden, al dan niet op de zelfde locatie.

Volgens de gegevens, aangereikt door mijn administratie, is de Scheepsdalebrug in Brugge één van de vijftien vierendeelbruggen die Vlaanderen nog rijk is. Deze brug, gebouwd in 1932, geldt als één van de oudste exemplaren in zijn soort en heeft dus een zekere erfgoedwaarde.

2. Het opstarten van een beschermingsprocedure is in dit stadium niet meer opportuun aangezien Waterwegen en Zeekanaal NV beschikt over een rechtsgeldige sloopvergunning. Ook is het behoud van de Scheepsdalebrug op de huidige locatie onhaalbaar omdat hij niet is afgestemd op de huidige verkeersmobiliteit en de capaciteit van de onderliggende waterweg beperkt.

Volledigheidshalve dient wel te worden vermeld dat de sloopvergunning is uitgereikt zonder het advies m.b.t. het bouwkundig erfgoed in te winnen van mijn administratie bevoegd voor het onroerend erfgoed. Dit advies is slechts verplicht voor stedenbouwkundige vergunningsaanvragen met betrekking tot geïnventariseerd of beschermd onroerend erfgoed. De Scheepsdalebrug is echter niet beschermd of geïnventariseerd.

3. (Vraag aan minister Crevits).

4. Mijn medewerkers zijn in overleg getreden met Waterwegen en Zeekanaal NV, het Agentschap R-O Vlaanderen en het kabinet van Hilde Crevits om na te gaan of het verplaatsen van (een deel van) de brug mogelijk is.

Het is onmogelijk om de Scheepsdalebrug in zijn geheel te verplaatsen. Het draaimechanisme is bijvoorbeeld heel diep onder de grond ingemetseld en met raderen verbonden met de kelder van een bijhorend gebouw.

Er kunnen mogelijk initiatieven worden gelanceerd om alsnog delen van de brug te bewaren. Mijn administratie is echter van oordeel dat het – zeker gezien de uiterst hoge kosten die het met zich meebrengt – weinig zinvol is om delen van de brug te bewaren. Het unieke karakter van de brug wordt immers net bepaald door het geheel van de constructie. Zonder het bijhorende draaimechanisme verliest de brug veel van haar erfgoedwaarde. Een fragmentarisch bewaarde Scheepsdalebrug kan de vergelijking niet doorstaan met de twee intact bewaarde Vlaamse vierendeelbruggen uit het interbellum die wel als monumenten konden worden beschermd. Namelijk de Pontbrug in Drongen (1926) en de brug over de Leuvensesteenweg te Mechelen (1935).