Tekort aan kinderopvang tijdens de zomer

Ingediend op juli 3rd, 2007 door bartcaron

Vraag om uitleg van de heer Bart Caron tot de heer Steven Vanackere, Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, over het tekort aan kinderopvangplaatsen voor de zomervakantie

De heer Bart Caron: Mijnheer de voorzitter, mijnheer de minister, dames en heren, mijn
vraag heeft een beetje dezelfde teneur als die van mevrouw Dillen, ware het niet dat ik zelf geen concrete voorstellen doe om het probleem op te lossen door het inschakelen van studenten of anderen. Ik wil de problematiek nog eens in haar scherpte stellen en de minister vragen hoe eraan kan worden verholpen.
Het landschap in Vlaanderen is op dit vlak erg divers. Er zijn regio’s met veel en weinig
problemen. Ik heb bijvoorbeeld voor mijn kinderen goede oplossingen kunnen vinden voor deze vakantie. In mijn regio gaat het dus misschien wat beter. Mevrouw Dillen heeft gelijk dat er vooral problemen zijn voor kinderen jonger dan 6 jaar. Als we de werkzaamheidsgraad in Vlaanderen willen verhogen en meer jonge ouders aan het werk willen, dan moeten we in kinderopvang investeren. Dat is geen kwestie van sociale dienstverlening of van welzijnszorg, maar helaas ook een economische realiteit. Voor ons heeft kinderopvang ook een sociale en educatieve functie. Ook die functies willen we ten volle waarderen. Kinderopvang, waar dan ook, is erg waardevol en mogen we kinderen niet onthouden. De sociaaleducatieve en sociaaleconomische functies ontmoeten elkaar en daarin moeten we investeren.

De vraag naar opvang blijft stijgen, en dan zeker die naar vakantieopvang. Tijdens de
Voorbije drie jaar is de vraag verdubbeld, waardoor het aanbod van 24.000 plaatsen overtroffen is. Naast het feit dat ouders vaker allebei uit werken gaan, heeft de fiscale aftrek die vorig jaar is ingevoerd zeker ook een effect. Het is een feit dat de fiscale aftrek een effect heeft op de werkzaamheidsgraad. Ik heb in deze vergadering al eens gezegd dat ik geen voorstander ben van fiscale aftrek voor kinderopvang, maar wel van meer sociale tarifiëringen, ook in de private sector. De rol van gemeenten en steden is de voorbije jaren steeds toegenomen. Naast de erkende voorzieningen zijn er allerlei stedelijke en gemeentelijke initiatieven. Vooral zij hebben recent aan de bel getrokken. Daarover hebben we artikels in de kranten gelezen. Heeft het te maken met tanende speelpleinwerking? Ik dacht van niet, evenmin bij het jeugdwerk. Daar ligt het zeker niet aan. Tweederde van de buitenschoolse opvang zou worden aangeboden door steden en gemeenten. Dat is vrij veel. Zij zijn ook nog eens coördinator van allerlei andere
inspanningen.

De VVSG zegt zelfs dat er liefst zo snel mogelijk 5000 plaatsen moeten bijkomen. De
plannen liggen klaar, maar er zijn geen Vlaamse subsidies. Mijnheer de minister, daar wil ik de nadruk op leggen. Het is in deze commissie een terugkerend adagium: er is 6,6 miljoen euro uitgetrokken voor 3000 extra kinderopvangplaatsen, zowel dagopvang als buitenschoolse, en dan blijkt dat het ruim onvoldoende is in de vakantie. De helft van het geld ging naar de erkende opvang, terwijl de vraag van de erkende opvang tien keer groter was. Dat is geen kritiek op het beleid van de Vlaamse overheid. Het is een maatschappelijke vaststelling. Daarop moeten we als politieke verantwoordelijken, u in de eerste plaats, een antwoord bieden. Gerelateerd aan de sociale, educatieve en economische functie van kinderopvang, is dit een bijzondere uitdaging voor morgen.

Daarom meneer de minister wil ik u volgende vragen stellen:

1. Bent u op de hoogte van het tekort aan opvangplaatsen tijdens de grote vakantie?
2. Hoe evolueert dit tekort? Zijn er tendensen? Zijn er betrouwbare cijfers? Hebt u daarover gegevens?
3. Hebben we met een particuliere noodkreet te maken? Het zou kunnen, maar ik denk dat het niet zo is.
4. Welke zijn volgens u de oorzaken van het tekort, naast de veronderstellingen die ik zelf maak?
5. Hoe meent u aan dit probleem te kunnen verhelpen? Moeten er niet meer middelen, vooral financiële middelen, worden uitgetrokken? Veel voorzieningen willen zelf een groter aanbod organiseren, maar kunnen dat niet met eigen middelen.
6. Moet de Vlaamse Gemeenschap ook andere lokale overheden stimuleren en ondersteunen om initiatief te nemen? Dat is een vraag naar de evolutie van de rol van de overheid op het lokale vlak.
7. Wilt u die rol doen groeien of wilt u eerder naar de private sector kijken? De artikels in twee kranten gaven voorbeelden van ouders die in de buurt of met vrienden en kennissen informele vormen van kinderopvang organiseren om aan hun familiale noden te voldoen.
8. Hoe staat u tegenover de initiatieven van groepjes ouders die op een informele wijze proberen een oplossing te vinden?
9. Moeten we dat een kader geven? Hoe kunnen we dat stimuleren zonder dat de overheid er ingrijpend op aanstuurt?

Het is mijns inziens een beetje vals om in het debat te schermen met het recht van een kind om bij zijn ouders te zijn. Men mag er niet automatisch van uitgaan dat ouders er bewust voor kunnen kiezen om deeltijds of niet te werken om bij de kinderen te kunnen zijn. Het is vaak een noodzakelijke situatie, zeker voor alleenstaande ouders is dat het geval. Het systeem van betaalde vakantie is niet echt ouder- of kindvriendelijk. We moeten daaraan werken, en niet met opgeheven vingertje ouders erg moraliserend zeggen dat ze meer tijd voor hun kinderen moeten vrijmaken en dat kinderen daar recht op hebben.
De aanbieders en ook Kind en Gezin onderschrijven dat kinderopvang een meerwaarde voor kinderen is. Kinderopvang is geen noodzakelijk kwaad voor ouders die werken, maar heeft een sociale en educatieve functie. Verder moeten we beseffen dat de keuzes van ouders niet altijd bewuste keuzes zijn. We moeten verder aandacht hebben voor de omstandigheden. Zo moeten we elke inspanning van de federale overheid steunen die bijvoorbeeld ouderschapsverlof stimuleert. Ten slotte moeten we weten dat kinderopvang nodig is om de werkzaamheidsgraad van de samenleving te verbeteren. Als we willen dat mensen langer werken, dan moeten we kinderopvang aanbieden. Ouders kunnen niet