Activeer de appel en de peer

Ingediend op oktober 18th, 2016 door bartcaron

De Belgische telers gaan duizenden tonnen appels en peren vernietigen. Valt daar geen betere bestemming voor te bedenken, vraagt Bart Caron zich af. Opiniestuk in De Standaard op 18 oktober 2016.

En wij maar resoluties schrijven in het Vlaams Parlement om voedselverspilling tegen te gaan. En de horeca, grootkeukens, zorgvoorzieningen en particulieren oproepen om zo weinig mogelijk voedsel weg te gooien. Want ja, er wordt jaarlijks 94.000 tot 142.000 ton voedsel verspild bij ons.
En dan lees je, goed verscholen tussen andere berichten, dat de Belgische fruittelers zowat 25.700 ton appels en peren uit de markt zullen vernietigen. De Europese Unie heeft voor elke lidstaat quota toegekend. ‘Vernietigen?’ vraagt u zich misschien af. ‘Kan dat nog in deze tijd, zomaar honderdduizenden kilo gezonde appels en peren vernietigen?’
Wel ja. Niet omdat de honger in de wereld definitief gebannen is, ook niet bij ons. Niet omdat we dat fruit niet tijdelijk kunnen stockeren, tot sap kunnen persen of tot veevoeder kunnen verwerken. En niet omdat we dat fruit niet als grondstof voor energie-opwekking kunnen gebruiken. Wel omdat de markt ontwricht dreigt te worden door de te grote aanvoer.

Traag failliet gaan

Minister Schauvliege vindt 25.700 ton zelfs te weinig en vraagt Europa om nog meer fruit te mogen vernietigen
Het is ook niet de schuld van Europa, België of Vlaanderen, maar van de Russen. Handig, zo’n externe vijand. Het is het gevolg van het Russische handelsembargo op landbouwproducten, dat Europa oplegde in 2014. Kent nog iemand de reden van dit embargo? Het is het gevolg van de bemoeienissen van Rusland in Oekraïne. Dat embargo van Rusland treft onze landbouwsector hard. Het verdwijnen van deze afzetmarkt heeft een stevige druk gezet op de prijs van vele landbouwproducten, vleesvarkens, melk, groenten (tomaten) en fruit. Al vertegenwoordigde Rusland slechts enkele procenten van onze export, het leidde tot prijsdalingen bij de producent van 15 tot 30 procent. Voor veel landbouwers is dat de grens tussen leefbaarheid en het trage faillissement.

In de dagelijkse nieuwsbrief van het Vlaams Infocentrum Land- en Tuinbouw was een reactie van de Boerenbond te lezen: ‘Doen we dit graag? Neen, natuurlijk niet. We zouden liever verkopen tegen een fatsoenlijke prijs.’ In België is er al 10.000 ton fruit vernietigd. Het mag gaan tot 25.700 ton appelen en peren, of zowat 4 procent van de Belgische productie. En dat terwijl we dit jaar een slechte oogst zien: 18 procent minder appelen en 10 procent minder peren. De maatregel gaat in als de prijs voor appelen onder de 10 cent (per kilo) zakt, en voor peren onder de 12 cent. De boer krijgt dan een compensatie voor zijn vernietigd fruit, 13 cent per kilo, volgens de Boerenbond ver onder de kostprijs.
Ongelooflijk is dat landbouwminister Joke Schauvliege (CD&V) deze hoeveelheid te beperkt vindt om een gunstig effect te hebben op de markt. Daarom vraagt zij aan de Europese Commissie om deze hoeveelheid op te trekken. Liever meer vernietigen dus. (meer…)

---

Na de winkelketens, de museumketens….

Ingediend op oktober 12th, 2016 door bartcaron

‘Liever tien halve musea dan drie van wereldklasse. Alles liever dan samenwerken. Triest landje’
‘De Brusselse plannen met de Citroën-garage zijn de ultieme illustratie van een gebrek aan zelfvertrouwen en ambitie. Heeft Brussel niet alles in huis om een werelduniek Brussels cultuurproject uit te bouwen?’.
Dit opiniestuk verscheen ook op de site van Knack.

In elke winkelstraat van elke stad die naam waard vind je vandaag dezelfde winkels. Of je nu in de Nieuwstraat in Brussel, de Veldstraat in Gent of de K in Kortrijk rondwandelt. En zijn het ook niet dezelfde winkels in Amsterdam, Keulen, Lyon, Barcelona en Milaan? Vindt u ook dat de winkelstraten zo verdomd uniform zijn in Europese steden? Waar zijn de authentieke winkels naartoe? Wat als dat zou gebeuren met musea? Als die ook overal op elkaar zouden gaan gelijken, in elke Europese stad?

De prachtige Citroëngarage aan het kanaal in Brussel wordt een museum. Althans, als het van PS-coryfee Rudi Vervoort afhangt. Het Parijse Centre Georges Pompidou zal voor de invulling zorgen. Geen nood, ze hebben aldaar zo’n ruime collectie, dat ze gerust 20 musea met Moderne Kunst kunnen vullen. En om de twee à vijf jaar kunnen ze de presentatie van de kunstwerken wisselen. Altijd vers gerief om naar te kijken. Het armlastige Brussel moet alleen nog een kleine 140 miljoen euro op tafel leggen.

Dat Centre Pompidou is toch een knaller, hoor ik u denken. Zou best kunnen. Maar, het origineel staat in Parijs. Is een kopie, een dépendance van het Parijse Centre Pompidou, het beste culturele hoogtepunt dat Brussel kan bereiken? Zo bekeken, is dit de ultieme illustratie van het gebrek aan zelfvertrouwen en ambitie. (meer…)

---

Herita: de Vlaamse National Trust? Nee, alle vertrouwen is zoek

Ingediend op september 17th, 2016 door bartcaron

Voorschrift

Op 12 september 2016, daags na de Open Monumentendag, kondigde Kristl Strubbe haar afscheid aan als gedelegeerd bestuurder van Herita. Op dat moment was onderstaand dossier al afgewerkt maar nog niet wereldkundig gemaakt. Ik koos ervoor om hiermee te wachten tot na de Open Monumentendag, vooral uit respect voor de vele vrijwilligers die maandenlang naar dit jaarlijkse hoogfeest van het onroerend erfgoed toe werken.

Ondanks alle kritiek op de werking van Herita hoeft dit dossier ook niet te worden gelezen als een aanval op de gedelegeerd bestuurder, laat staan op haar persoon. Het vertrek van mevrouw Strubbe betekent niet automatisch dat alles plots van een leien dakje zal gaan lopen. De kritiek is veel fundamenteler en is terug te voeren op politieke beslissingen. Op de keuze van de Vlaamse Regering om een deel van het erfgoedbeleid uit handen te geven, zonder degelijke opvolging. Op foute beleidskeuzes en onvoldoende budgetten.

In tegenstelling tot wat beweerd wordt in het persbericht naar aanleiding van het afscheid van de gedelegeerd bestuurder is Herita niet meteen een organisatie die ‘er staat’. De ‘stevige basis voor verdere groei’ blijkt wankel.

Het dossier kwam de voorbije maanden tot stand na talloze gesprekken met mensen die bij, voor of met Herita werken of werkten. Stuk voor stuk mensen met een hart voor erfgoed, voorvechters. Ik wens hen van harte te danken voor hun openheid en vertrouwen, maar evenzeer voor hun constructief blijven werken aan een gezonde toekomst voor ons verleden. Want dat moet het uiteindelijke doel worden.

Herita: de Vlaamse National Trust? Nee, alle vertrouwen is zoek

Dat Geert Bourgeois (N-VA), toen hij in 2014 Vlaams Minister-president werd, ook de portefeuille Onroerend Erfgoed bleef behouden, leek niet toevallig. Ons onroerend erfgoed belichaamt namelijk als geen ander het roemrijke verleden van Vlaanderen. Onroerend erfgoed is de versteende Vlaamse eigenheid. De Minister-president is bevoegd voor het Vlaamse onroerend erfgoed. Wat telt is wat er op het terrein onder zijn ministeriële bevoegdheid gebeurt.

Om dat erfgoed de nodige grandeur te laten behouden en wereldwijd uit te dragen, werd eind 2012 Herita opgericht. Herita moest de Vlaamse National Trust worden. Hoog tijd om de balans op te maken van ruim drie jaar Herita. De evaluatie oogt niet mooi: er zijn onwaarschijnlijke mistoestanden, zowel bij het uitvoeren van de publieke opdrachten, bij het beheer van het erfgoed als in de interne werking.. Een inhoudelijke evaluatie, een externe audit en een grondige hervorming dringen zich op. (meer…)

---

Geloven we nog in onze verenigingen en bewegingen?

Ingediend op mei 12th, 2016 door bartcaron

Dit opiniestuk werd op 12 mei 2016 ook gepubliceerd op knack.be

Is het toeval dat in Vlaanderen de pil als contraceptiemiddel zonder noemenswaardige tegenstand werd aanvaard, als eerste gelijke rechten voor homo’s werden erkend, euthanasie bespreekbaar werd gemaakt, we bij de beste van de Europese klas zijn als het gaat om afval sorteren, Jean-Luc Dehaene, Guy Verhofstadt en kloosterzusters mee stapten in de anti-rakettenbetoging, er zoveel fair trade-gemeenten zijn?
Nee, dat is geen toeval. Dat danken we aan wat we sociaal-cultureel werk noemen. Een vrij middenveld. Dat was de terechte opmerking van Herman Lauwers, de voorzitter van de belangenbehartiger FOV.

Niet minder dan 183.000 vrijwilligers, 2,2 miljoen leden tellen en 9 miljoen deelnames mogen noteren. Wie doet hen na? Van de KWB over de Gezinsbond tot Cavaria en KVLV vrouwen met vaart..; het sociaal-cultureel volwassenenwerk is een heel belangrijke factor in onze samenleving in de kering.

Deze week bespreekt de cultuurcommissie van het Vlaams parlement met het werkveld vier conceptnota’s om deze sector te vernieuwen. De toekomst van vele verenigingen, vormingsinstellingen en bewegingen staat op het spel.

De sector is groot. Neem de verenigingen: er zijn 57 erkende organisaties die samen 14.156 lokale afdelingen hebben, Er zijn daarnaast 13 vormingpluscentra (volkshogescholen) en 35 gespecialiseerde vormingsinstellingen zoals Amarant, Vijftact enz. Ze zijn samen goed voor 17.360 activiteiten en meer dan 300.000 deelnemers.
De 31 bewegingen, zoals Orbit, Pax Christi en Welzijnszorg ten slotte tonen een zeer gevarieerde werking. Daar zorgen 341 professionals en 5300 vrijwilligers voor. (meer…)

---

Mag een overheid dan geen beleid voeren om onze waarden te beschermen, meer zelfs, te versterken?

Ingediend op april 30th, 2016 door bartcaron

Ook verschenen in De Morgen van 30 april 2016. klik hier

Gisteren preekte Andreas Tirez vanop een hoge kansel tegen subsidies voor kunstenaars (DM 29/4). Niet alleen een extreem-liberale opvatting, maar ook een stuk met kromme redeneringen. Hij verzet zich met name tegen overheidssubsidies voor kunstenaars. Hij vindt de stelling van Bart Eeckhout dat kunst en cultuur mensen een beter Leven laat leiden, paternalistisch (DM 28/4). Zijn betoog is pas paternalistisch: subsidies zijn overbodig omdat slechts een beperkt deel van de bevolking geïnteresseerd is in kunst en cultuur.

Alom leggen politici en academici in onze onzekere tijden, tijden van economische aarzeling, toenemend geweld en onverdraagzaamheid, de nadruk op het belang van waarden, de waarden van de liberale democratie. Liberaal niet in de partijpolitieke betekenis, maar verwijzend naar ons samenlevingsmodel. We moeten onze waarden versterken. Hoort het beoefenen van en deelnemen aan de kunsten daar niet bij misschien? Of moet een samenleving leeg zijn? Mag een overheid dan geen beleid voeren om onze waarden te beschermen, meer zelfs, te versterken? Zijn dat geen bouwstenen voor wat wij gemeenzaam ‘beschaving’ noemen, inclusief kunst- en cultuuruitingen?

(meer…)

---

Tot meerdere eer en glorie – een essay over over musea en collecties

Ingediend op april 16th, 2016 door bartcaron

Mij viel recent de eer te beurt om drie tentoonstellingen te mogen openen in het M HKA. Een taak die ik graag op me nam, al hing er wel een welomschreven opdracht aan vast. Ik moest in mijn speech immers stilstaan bij het belang en de rol van een instelling als het M HKA voor Vlaanderen, en de wereld.
Verschenen in #H ART 154

Beginnen met een anekdote is steeds een beproefd recept om de toehoorder vast te grijpen en dus nam ik hen mee naar Valenciennes, de stad waar ik de week tevoren te gast was geweest. Valenciennes, zo’n kleinsteeds Frans nest, in het grijze Nord de la France. De stad, die verder niet zoveel te bieden heeft, pronkt met haar Musée des Beaux Arts. Franse grandeur. Het is een typisch museum uit het begin van de 20ste eeuw. Het hoort bij de Paleizen van Schone Kunsten die typerend zijn voor de Derde Franse Republiek. Grote museumzalen met monumentale proporties, en met prestigieuze kunstwerken. Met een mooie collectie Vlaamse schilderkunst uit de 17de eeuw in dat geval.
Kunst die gehuisvest wordt in een paleis. Een paleis waar het hele volk mag van genieten. Dat fierheid uitstraalt. De fierté van de République, die zich graag bedient van kunst en kunstenaars om de eigen grootheid ‘en verve’ te zetten. Dat was de rol en het belang van het museum in Valenciennes.

Mag ik aannemen dat het M HKA en gelijkaardige Vlaamse instellingen, er niet zijn voor de uitstraling en de fierté van de natie in opkomst, van Vlaanderen dus? Of toch op zijn minst niet als doel op zich. (meer…)

---

Hebben onze orkesten een toekomst?

Ingediend op maart 23rd, 2016 door bartcaron

Zowel de Vlaamse als de federale overheid maken zich zorgen over hun klassieke orkesten. Vooral over de vijf orkesten die met muzikanten in loondienst werken. Vlaams minister Sven Gatz en federaal minister Didier Reynders bestelden elk een onderzoeksrapport. Samen brengen die onderzoeken niet alleen een paar schrijnende pijnpunten in kaart, maar stellen ze ook een paar toekomstscenario’s voor. Dat zet het debat weer op scherp. Gaan we verder besparen op klassieke muziek in België, of er een visie voor ontwikkelen?
(tekst en foto ook op de site van rekto:verso: http://www.rektoverso.be/artikel/hebben-onze-orkesten-een-toekomst)

Van die vijf betrokken orkesten schuilen er drie onder de paraplu van de Vlaamse overheid: deFilharmonie, Brussels Philharmonic (het voormalige BRTN-orkest) en het orkest van de Vlaamse Opera (Kunsthuis). De resterende twee orkesten moeten het doen met federaal subsidiegeld: het Nationaal Orkest van België (NOB) en het orkest van de Munt (opera).

Wat is er aan de hand? Gaat het over geld? Zijn het potverteerders, althans volgens de door besparingen bezielde regeringen? Of gaat het over een te lage artistieke kwaliteit? Ja, er is een en ander aan de hand. Het debat is een mix van twee motieven: zo mogelijk besparen op muzikanten, maar ook de kwaliteit van de orkesten. Gidsland Nederland toonde al de foute weg: het schafte een paar jaar geleden drie van zijn tien orkesten af. Dat is bij ons echt niet nodig.

Een divers orkestlandschap

Het orkestlandschap is gevarieerd en divers. Naast de grote klassieke boites zijn er ook nog ensembles die (al dan niet) via het Kunstendecreet worden gesubsidieerd. Denk aan Anima Eterna Brugge, Het Symfonieorkest van Vlaanderen, B’Rock, Het Kamerorkest, Il Fondamento, Il Gardellino, Casco Phil, enz. Die krijgen (in het beste geval) slechts een fractie van de centen die de vijf andere krijgen. Maar zij werken dan ook niet met musici in vaste dienst, wel met een kern van freelancers die betaald worden per prestatie. Ze zijn broodnodig om het brede pallet van klassieke muziek te interpreteren en te spelen, van oude tot hedendaagse muziek.

Maar wat met de grote orkesten? Hoe cruciaal zijn die nog? En tegen welke prijs? Mijn hypothese is dat ze broodnodig zijn, voor de muziekcultuur bij ons, voor de diversiteit, voor het publieksbereik en de muziekeducatie en voor het behoud van het vak van klassiek muzikant. We willen aan onze conservatoria toch niet enkel musici opleiden die dan alleen maar les kunnen gaan geven aan de muziekacademies?

Het rapport van de drie grote orkesten

Cultuurminister Sven Gatz heeft over de drie grote orkesten onder auspiciën van de Vlaamse Gemeenschap een studie besteld bij Koen Vandyck. Op basis van heel wat gesprekken met experts en diverse stakeholders biedt ze een goede analyse van die orkesten. Alleen mist ze, door een gebrek aan goed vergelijkingsmateriaal, wat diepgang. Misschien hadden bepaalde facetten beter uitgespit mogen worden. (meer…)

---

Het grote dubbelinterview: Sven Gatz en Bart Caron

Ingediend op juni 18th, 2015 door bartcaron

– Liv Laveyne – Foto’s: Nena Driehuijzen –

Op 26 juni wordt – trompetgeschal en een buiteling zijn op hun plaats – voor het eerst de Vlaamse Cultuurprijs voor Circus uitgereikt tijdens PERPLX (de nieuwe naam voor het Humorologiefestival in Marke). Dat is geen klein bier en een reden te meer om het beleid zelf te horen over de circuskunsten in Vlaanderen. CircusMagazine zette cultuurminister Sven Gatz (Open Vld) en parlementariër met een hart voor circus, Bart Caron (Groen), samen voor een gesprek.

Binnenkort wordt voor het eerst de Vlaamse Cultuurprijs voor Circus uitgereikt. Welk signaal wilt u als minister daarmee geven?
Sven Gatz: “Uiteraard is een prijs krijgen altijd leuk, maar het verraste me toch als kersvers minister om te merken hoeveel belang gehecht wordt aan de Vlaamse Cultuurprijzen. Het gaat om de eer en de erkenning en in die optiek vond ik het ook belangrijk om die prijzen te herbekijken, te onderzoeken waar de leemtes lagen en te streven naar een nieuw evenwicht. We zijn er nog niet helemaal in die denkoefening – met te veel prijzen devalueer je de waarde ervan en met te weinig prijzen doe je het rijkgeschakeerde cultuurveld oneer aan – maar waar ik onverdeeld blij mee ben is dat we de circuskunsten voortaan mee opnemen in de Cultuurprijzen. Daarmee willen we vanuit het kabinet niet alleen het belang van de circuskunsten binnen het Vlaamse cultuurleven onderstrepen, het is ook een manier om deze discipline breder zichtbaar te maken zowel binnen de culturele sector als bij het publiek.”
Bart Caron: “De Vlaamse Cultuurprijzen zijn een van de weinige middelen waarmee de overheid zelf – weliswaar via een jury van externe deskundigen – haar inhoudelijke waardering kan uitspreken. Dat de circuskunsten nu een plek krijgen – na ongeveer tien jaar van een gericht beleid voeren ten aanzien van circus – is een bekroning van die evolutie. Een teken ook dat circus serieus genomen wordt, door het beleid en ook steeds meer door de sector.” (meer…)

---

Subsidies aan gemeenten voor cultuur, jeugd e.a., een omwenteling

Ingediend op juni 15th, 2015 door bartcaron

Hieronder de inleiding en het slot van de lange nota (7 pagina’s) over de inkanteling van de zogenoemde sectorale subsidies in het Gemeentefonds. Het gaat van cultuur over jeugd tot flankerend onderwijsbeleid en ontwikkelingssamenwerking.

Inleiding
Ik wil vandaag commentaar geven op het voorliggend decreet tot wijziging van diverse decreten houdende de subsidiëring van de lokale besturen. Ik zal een en ander kritisch evalueren, maar wil een eind weegs meestappen, wat op het einde resulteert in een constructief advies.
Maar even terug naar het begin. Dit decreet lijkt wel op een overval. Het is haastwerk, zonder algemene visie op decentralisering zonder behoorlijk voorafgaand overleg met de betrokken sectoren, zonder behoorlijke afweging noch motivatie, zonder visie op vernieuwd beleid, zonder consistentie. Sorry, maar het is niet anders.

Wat nu? Een advies
Ik schets een gewenst scenario, idealistisch:

– Overdracht van de sectorale middelen naar lokale besturen (Gemeentefonds) zonder 5 tot 10% procent besparing

– Jaarlijkse indexering van de bedragen

– Behoud van de werkingen voor kansarme kinderen en jongeren (WMKJ’s) en ev. andere kwetsbare werkingen op het Vlaamse niveau.

– Degelijke monitoring van de effecten, met koppeling aan de stadsmonitor

– Ontwikkeling van een beter georganiseerde bovenlokale samenwerking, liefst op stadsregionale schaal (stads- en streekgewesten) en stimuleren van de intergemeentelijke samenwerking voor het beheer van voorzieningen van bovenlokaal belang (cultuurcentra A, zwembaden …)

– Een eenvoudig en beperkt kader voor een innovatief Vlaams impulsbeleid.

– Een bibliotheekdecreet zoals in Nederland waarin wordt opgenomen waar een openbare bibliotheek (kwalitatief) dient aan te beantwoorden. Zo’n decreet schetst een kader maar is geen controle-instrument.

– De uitwerking van een actueel kader voor lokaal jeugd- en cultuurbeleid, niet afdwingbaar, maar inspirerend en richtinggevend voor de lokale besturen. Dergelijke opdracht zou kunnen worden uitgevoerd door de Steunpunten. Daarom kan de monitoring worden geënt.

– Verankeren van burgerparticipatie maar zonder een model op te leggen; we moeten nieuwe methoden van burgerparticipatie stimuleren, nadenken over nieuwe modellen en methoden. Het principe van participatie moet dus verankerd blijven, de wijze van werken mag vrij zijn.

Zijn dat geen voldoende elementen om te pleiten voor een opschorting van de behandeling? Voor een ernstige bijstelling van de voorliggende tekst? Voor eerlijker financiële engagementen van de Vlaamse overheid? Voor het uitwerken van alternatieven?
Ik durf vragen om de behandeling zes maanden op te schorten. En een breed maatschappelijk debat te voeren. En ondertussen geen advies te vragen aan SARC, Vlaamse Jeugdraad e.a. maar samen met hen na te denken over zo’n innovatief beleid, over de aansturing van de WMKJ’s, enz… Zo’n lange periode is dat niet. Zeker omdat daarna iedereen veel beter voorbereid zal zijn voor de nieuwe start. En het is in lijn met het regeerakkoord.

Lees het hele standpunt via de link doc inkanteling Gemeentefonds

---

Het vergeten werk van de etnisch-culturele verenigingen

Ingediend op april 19th, 2015 door bartcaron

De werkingen van etnisch-culturele verenigingen wordt vergeten in het debat over radicalisering en racisme. Nochtans hebben ze een groot emancipatorisch effect en dragen ze bij tot verdraagzaamheid.

De voorbije maanden debatteerde het Vlaams parlement haast permanent over radicalisering, over racisme en discriminatie, over inburgering en integratie. De sterkste uitwassen krijgen de meeste aandacht. Begrijpelijk maar niet zo logisch als je de antwoorden op de problemen wil geven. Minder spectaculair, en daarom bijna vergeten zijn de werkingen van de etnisch-culturele verenigingen. Elke dag, met veel inzet, veel vrijwilligers en weinig centen timmeren ze aan emancipatie, aan inburgering en integratie. Ze hebben een heel groot emancipatorisch effect en ze dragen bij tot verdraagzaamheid aan Vlaamse kant, en tot ontwikkeling en empowerment van mensen met een andere etnisch-culturele achtergrond.

Zoals de Vlaamse sociaal-culturele emancipatie
Onze eigen geschiedenis bewijst het. Hoe belangrijk voor arbeiders en landbouwers zijn hun sociaal-culturele organisaties niet geweest? De KWB, de Landelijke Gilde, de Gezinsbond of het Davidsfonds hebben parallel met de sociaaleconomische stappen, de sociale en culturele ontwikkeling van hun leden, grote groepen in de samenleving, bewerkstelligd. Wie durft hun belang te onderschatten voor hun gestage groei op de maatschappelijke ladder?

Wat de etnisch-culturele federaties doen, is niks anders dan een hedendaagse variant van hetzelfde soort emancipatorisch werk. Vandaag heet het werk maken van ‘integratie’, vroeger van ‘volksverheffing’. Ze halen mensen uit de marginaliteit en stimuleren hen, individueel en in groep, actief en volwaardig deel uit te maken van de samenleving. De verenigingen hebben al altijd een belangrijke hefboom gefungeerd om integratie en emancipatie te bevorderen en te versnellen. (meer…)

---