Activeer de appel en de peer

Ingediend op oktober 18th, 2016 door bartcaron

De Belgische telers gaan duizenden tonnen appels en peren vernietigen. Valt daar geen betere bestemming voor te bedenken, vraagt Bart Caron zich af. Opiniestuk in De Standaard op 18 oktober 2016.

En wij maar resoluties schrijven in het Vlaams Parlement om voedselverspilling tegen te gaan. En de horeca, grootkeukens, zorgvoorzieningen en particulieren oproepen om zo weinig mogelijk voedsel weg te gooien. Want ja, er wordt jaarlijks 94.000 tot 142.000 ton voedsel verspild bij ons.
En dan lees je, goed verscholen tussen andere berichten, dat de Belgische fruittelers zowat 25.700 ton appels en peren uit de markt zullen vernietigen. De Europese Unie heeft voor elke lidstaat quota toegekend. ‘Vernietigen?’ vraagt u zich misschien af. ‘Kan dat nog in deze tijd, zomaar honderdduizenden kilo gezonde appels en peren vernietigen?’
Wel ja. Niet omdat de honger in de wereld definitief gebannen is, ook niet bij ons. Niet omdat we dat fruit niet tijdelijk kunnen stockeren, tot sap kunnen persen of tot veevoeder kunnen verwerken. En niet omdat we dat fruit niet als grondstof voor energie-opwekking kunnen gebruiken. Wel omdat de markt ontwricht dreigt te worden door de te grote aanvoer.

Traag failliet gaan

Minister Schauvliege vindt 25.700 ton zelfs te weinig en vraagt Europa om nog meer fruit te mogen vernietigen
Het is ook niet de schuld van Europa, België of Vlaanderen, maar van de Russen. Handig, zo’n externe vijand. Het is het gevolg van het Russische handelsembargo op landbouwproducten, dat Europa oplegde in 2014. Kent nog iemand de reden van dit embargo? Het is het gevolg van de bemoeienissen van Rusland in Oekraïne. Dat embargo van Rusland treft onze landbouwsector hard. Het verdwijnen van deze afzetmarkt heeft een stevige druk gezet op de prijs van vele landbouwproducten, vleesvarkens, melk, groenten (tomaten) en fruit. Al vertegenwoordigde Rusland slechts enkele procenten van onze export, het leidde tot prijsdalingen bij de producent van 15 tot 30 procent. Voor veel landbouwers is dat de grens tussen leefbaarheid en het trage faillissement.

In de dagelijkse nieuwsbrief van het Vlaams Infocentrum Land- en Tuinbouw was een reactie van de Boerenbond te lezen: ‘Doen we dit graag? Neen, natuurlijk niet. We zouden liever verkopen tegen een fatsoenlijke prijs.’ In België is er al 10.000 ton fruit vernietigd. Het mag gaan tot 25.700 ton appelen en peren, of zowat 4 procent van de Belgische productie. En dat terwijl we dit jaar een slechte oogst zien: 18 procent minder appelen en 10 procent minder peren. De maatregel gaat in als de prijs voor appelen onder de 10 cent (per kilo) zakt, en voor peren onder de 12 cent. De boer krijgt dan een compensatie voor zijn vernietigd fruit, 13 cent per kilo, volgens de Boerenbond ver onder de kostprijs.
Ongelooflijk is dat landbouwminister Joke Schauvliege (CD&V) deze hoeveelheid te beperkt vindt om een gunstig effect te hebben op de markt. Daarom vraagt zij aan de Europese Commissie om deze hoeveelheid op te trekken. Liever meer vernietigen dus.

Geen kat wil de cox

De hele vraag is of er geen alternatieven zijn. Dat moet toch kunnen? Je kan het fruit tijdelijk bewaren of verwerken, maar je kan het ook uitdelen. Ik denk aan scholen die het eten van fruit promoten, aan sociale instellingen zoals woon- en zorgcentra, ziekenhuizen, voedselbanken enzovoort. Maar dat zou niet mogen omdat ook deze stappen of maatregelen de markt zouden verstoren. Schauvliege stelt echter dat die 25.700 ton te weinig is om een gunstig effect te hebben op de markt. Als dat zo is, deel dat fruit dan uit. De distributie ervan zal een beetje geld kosten. Daar moet de fruitteler niet voor opdraaien, maar ons Vlaams budget zou dat kunnen dragen.
Er spelen natuurlijk nog andere belangrijke factoren. Zoals de massale overzeese import van good-looking appels en peren. Vanaf de invoering van ‘apples and pears from New Zealand’ werd de inlandse markt op zijn kop gezet. De kweek van bepaalde fruitsoorten (en zeker appels) is al meer dan twintig jaar niet meer rendabel, maar je hebt ze nodig als bevruchter voor variëteiten die wel rendabel zijn – denk aan de bloemetjes en de bijtjes.
Neem de rassen cox en boskoop. De cox is een eetappeltje waarin geen kat geïnteresseerd is (beperkte houdbaarheid en niet invriesbaar) en de boskoop is enkel geschikt om er appelmoes of appelsap van te maken. De fruitboer liet na de oogst de poort van de plantages opvallend openstaan om mensen de kans te geven de appels van de bomen te komen plukken. Zo kon hij vermijden dat hij de appels naar de velden moest rijden om ze onder te ploegen. De kweker kon van een ‘interventie’ genieten op voorwaarde dat het fruit niet op de markt kwam… zelfs niet gratis!

Het probleem bij de wortel aanpakken, dat is wat moet gebeuren. Maar stop ondertussen met het vernietigen van duizenden tonnen appels en peren. Het verhoogt de hoeveelheid verspild voedsel met een vijfde. Het is een schande.