De betonstop, bedreiging voor de Westhoek of een enorme kans?

Ingediend op februari 12th, 2017 door bartcaron

Sommigen roepen dat de betonstop een soort stand-still betekent voor Vlaanderen en zeker voor de Westhoek. Maar is dat wel echt zo? Waar staat die betonstop voor? Er mag vanaf 2040 geen bijkomende ruimte meer worden bebouwd. Vanaf 2025 mag er nog maximaal drie hectare per dag open ruimte verdwijnen. Vandaag wordt in Vlaanderen nog elke dag zes hectare open ruimte volgebouwd. Die betonstop komt niet snel. Het is een intentie, als een bijbeltekst die je ook nooit letterlijk mag nemen. Er wordt tot 2040 nog driftig voortgebouwd. Maar ondertussen moeten er een aantal woonuitbreidingsgebieden op de schop. Mensen worden aangespoord om kleiner te gaan wonen en woningen te concentreren, vooral in stads- of dorpskernen. En dat is helemaal terecht.

Vlaanderen is de kampioen van de ruimtelijke wanorde. Er zijn geen beschaafde landen die zo slordig zijn omgegaan met hun open ruimte. Rijd eens naar Nederland of toer door Picardië. Hoe zijn zij er in geslaagd zoveel open ruimte te behouden terwijl ze ook een hoge bevolkingsdichtheid hebben? Omdat ze ruimte geordend hebben. Vlaanderen daarentegen is wereldkampioen verrommeling. Vele decennia lang mocht iedereen doen waar hij zin in had. Op alle politieke niveaus was er wel iets te regelen. Er was geen overkoepelende nationale visie zodat zowel lokale als provinciale besturen de meest bizarre beslissingen namen. Grote hangars midden de velden, verkavelingen waar geen schooltje of winkel in de buurt is, laat staan dat er openbaar vervoer naartoe leidt.

Boeren die klagen dat hun gronden steeds afgepakt werden voor bouwprojecten allerlei, terwijl collega’s hoera riepen omdat de kassa rinkelde als hun akker plots bouwgrond werd. Desnoods ging een bevriende politicus dat wel voor hen regelen. Maar ook ons heilig eigendomsrecht – het is onze grond, we mogen er toch mee doen wat we willen – heeft veel kwaad gedaan. Zie naar de poespas van bouwstijlen, materialen, rooilijnen, nokhoogtes enz. Eerlijk antwoorden op deze vraag aub: ‘Is het gebied tussen Waregem en Menen niet de lelijkste streek van West-Europa?’ Is het hiervan dat de Westhoekburgemeesters dromen? Van de ene na de andere bedrijvenzone, van muren van vrachtwagens langs snelwegen, van fijn stof, files, van villawijken die als door de hand Gods zijn rondgestrooid. Ik hoop van niet.

Het is hoog tijd voor een betonstop. Die biedt tonnen kansen voor onze Westhoek. Jazeker. De Westhoek is zonder meer één van de mooiste streken van ons land, van de heuvels in het zuiden tot ‘le plat pays’ in het noorden. De rijkdom van de Westhoek zit niet verborgen in bankkluizen of achter de muren van protserige villa’s, maar toont zich in oneindige mooie landschappen, in de rust en de stilte van ‘de buiten’. Gemerkt door littekens van oorlogen. Wie er niet van houdt, moet in de stad gaan wonen. Wie wel van dat buitengebied houdt, moet er wel kunnen blijven wonen, in dorpskernen die niet moeten uitbloeien, maar die gevitaliseerd moeten worden, waar wel nieuwe woningen kunnen komen in de vastgelegde woongebieden en in de plaats van bestaande oude huizen. Dicht bij elkaar, zonder ruimte te verspillen. En met overheden, beste burgemeesters, die die dorpen doen herleven door te investeren in scholen, kinderopvang, cultuur, zorgvoorzieningen voor ouderen, sport, buurtwinkels en zelfs cafés. En een Vlaamse overheid die zorgt voor degelijk openbaar vervoer. De ouder wordende bevolking mag niet afgesloten worden van de buitenwereld.

En speel dat landschap met al zijn kwaliteiten sterker uit als troefkaart. Geen streek die beter is geschikt voor duurzaam toerisme en voor culinaire hoogstandjes, voor het genieten van de natuur, voor hoogkwalitatieve land- en tuinbouw, vooral akkerbouw, voor verwerking en bereiding van voeding enz… Een boerenstreek dus. Met grazende dieren in de wei, met hagen, grachten en bloeiende akkerranden. Lieve Westhoekburgemeesters, durf uw kwaliteiten uit te spelen. Die creëren ook veel jobs en veel rijkdom in alle betekenissen van het woord. Wees origineel bij het aantrekken van bedrijven. Denk aan jonge hooggeschoolden die wegtrekken, maar later als jonge gezinnen vaak terugkeren naar hun geliefde streek. Omdat ze er van houden. Jobs, jazeker jobs zijn nodig. Maar de Westhoek kent een lage werkloosheidsgraad, ruim onder het Vlaams gemiddelde. Industriële jobs creëren? Om Franse werknemers aan te trekken want bedrijven vinden geen werknemers? Daar is weinig meerwaarde aan. Er is wellicht wel een tekort aan jobs voor hooggeschoolden. Investeren in innovatie, hightech, maar ook in toerisme zijn aangewezen.

Heb geen vrees voor die zogenaamde betonstop. Integendeel, juich om de kansen die dat biedt voor uw streek. Maar daarvoor moeten onze plattelandsgemeenten ook worden ondersteund door Vlaanderen. Vandaag leven gemeenten van een deeltje van de belastingen en van het Vlaamse gemeentefonds. Hoe meer inwoners, hoe meer dotatie. Het gevolg laat zich raden: elke Vlaamse gemeente wil meer inwoners, liefst rijke op dure verkavelingen, en meer bedrijven. Die brengen goed op voor de gemeentekas. Daarom moet de Vlaamse overheid het geweer van schouder veranderen: geen centen voor het bebouwen van gronden, maar voor het behouden van de open ruimte. De criteria van het gemeentefonds moeten grondig veranderen en aangevuld worden met een echt plattelandsfonds. Als gemeenten meer inkomsten krijgen door niet te bebouwen dan wel, dan zal dat hen aanzetten om het beton effectief te stoppen.

Beste burgemeesters, de Westhoek staat voor grote uitdagingen. Wees ambitieus, maar vertrek van de kenmerken van uw mooie streek. Ze is zo mooi. Ontwikkel haar talenten en kwaliteiten. Niet door het platteland vol te bouwen, maar door het net platteland te laten zijn. Ik houd ervan.