Syrische president interviewen, het kan, maar hoe en door wie?

Ingediend op februari 14th, 2017 door bartcaron

Het vraaggesprek dat de openbare omroep had met de Syrische leider Assad deed de nodige controverse ontstaan. Kan je een forum geven aan een man die zich volgens talrijke instanties schuldig maakt aan extreme schendingen van de mensenrechten en oorlogsmisdaden? En zijn alle mogelijke bemiddelaars goed om aan een dergelijk interview te geraken?
Het zijn legitieme vragen, maar het zijn geen vragen waar de politiek een antwoord op moet geven. Ik heb alle vertrouwen in de deontologische zelfregulering van de vierde macht. Zowel de openbare omroep als de Raad voor de Journalistiek hebben organen en codes om dit zelf aan te pakken. Maar toch zal ik minister Sven Gatz ondervragen over één aspect waar het Vlaams Parlement wel bevoegd over is, over de werkwijze van de VRT. Welk soort van berichtgeving en duiding willen we? Hoe ver willen we gaan om nieuws te vergaren? Welke offers zijn we bereid te maken?

Dat het Assadregime op voorhand inzage wilde in de vragen, is op zich niet zo uitzonderlijk. Vaak worden vragen op voorhand voorgelegd, al was het maar om het interview ter dege te kunnen voorbereiden. Maar waar ligt dan de grens met het aanvaarden van preventieve censuur; het aanvaarden om bepaalde vragen niet te mogen stellen? Het bewuste interview werd ook gecapteerd door de Syrische autoriteiten. Deze manier van werken houdt het gevaar in dat er geknipt wordt in het gesprek. Censuur achteraf wordt hierbij gefaciliteerd. En daadwerkelijk bleek het materiaal dat de journalisten uiteindelijk in handen kregen op maat geknipt.Dat is blijkbaar ook het geval: de laatste minuten van het interview werden er dan ook uit geknipt.
Het grootste probleem heb ik echter met het feit dat de keuze van interviewer in handen van de geïnterviewde werd gelegd. Met alle respect voor de journalist die uiteindelijk naar Damascus trok, kunnen we er niet omheen dat de Midden-Oosten-coryfee van de VRT, Rudi Vranckx, de aangewezen man was om het interview af te nemen. Feitelijk is dit een opoffering die geen enkele journalist ooit zou hoeven te maken. De hoofdredactie had niet mogen toegeven op het uit handen geven van de keuze van interviewer.

Het is de taak van de openbare omroep om duiding te geven en alle facetten van conflicten te belichten. Om het tegensprekelijk debat een plaats te geven. Maar tot welke prijs? Elkeen zal het er over eens zijn dat we de fysieke integriteit van de journalisten niet in gevaar mogen brengen. Maar gelden er nog meer restricties? Wat mij betreft wel. Het respect voor redactionele vrijheid, bijvoorbeeld. De vrijheid van de redacties om uit te sturen wie men wil, de vrijheid om zelf meester te zijn over het beeld- en klankmateriaal, de vrijheid om de vragen te stellen die je wil stellen, waarbij de geïnterviewde het recht heeft te zwijgen, maar vaak is net dat veelzeggend. Ook de journalistieke integriteit van de journalist moet dus bewaakt worden.
VTM heeft geweigerd om mee te gaan. Dat lijkt me een juistere houding. Dat lazen we althans in de krant. Maar dat klopt niet, weet ik ondertussen uit getrouwe bron: VTM werd niet uitgenodigd.