Stop de kaalslag langs de wegen

Ingediend op november 1st, 2018 door bartcaron

Elk jaar worden zowat 210 hectare bomen gekapt langs snelwegen en waterwegen. Dat komt neer op meer dan 400 voetbalvelden. Hakhoutbeheer heet dat. Het zijn indrukwekkende cijfers. Het gebeurt ondoordacht en grotendeels onnodig. In Vlaanderen gaat het al lang niet meer om ‘snoeien om te bloeien’. Het is vaak een kaalslag, meterslang zonder rekening te houden met de ecologische waarde van die bermen. Het moet en kan anders. Er moeten beheersplannen komen op basis van deze principes: 1) monitoring van de bermen om het vernietigen van waardevolle zones te vermijden, 2) geen kappingen in broedseizoen (maart tot augustus), 3) een gefaseerd hakhoutbeheer om lange kaalvlaktes te vermijden, bijv. In parallelle stroken werken, 4) selectief kapbeheer om zo hoogstammige bomen die geen veiligheidsgevaar vormen te sparen, 4) absolute transparantie over de bestemming van het hakhout.

De Vlamingen vragen massaal om meer open ruimte, meer natuur en meer bos. De Vlaamse overheid kapt echter meer bomen dan er worden beplant. Het Agentschap Wegen en Verkeer verwijdert jaarlijks 110 hectare bomen, Waterwegen en Zeekanaal NV zaagt 70 hectare bomen af, De Scheepvaart NV hakt 25 hectare bomen om. Samen is dat een de kluiten gewassen bos dat tegen de vlakte gaat.
Hoe nodig is dat hakhoutbeheer? De bevoegde diensten zeggen dat snoeien en kappen noodzakelijk is voor de veiligheid, want “bomen die te groot worden, hebben een groter risico om om te vallen”. Afhankelijk van de boom- en struiksoorten wordt iedere plaats om de 9 à 15 jaar onder handen genomen.
Over die veiligheid kan je niet discussiëren, die moet verzekerd worden. Maar is dat overal wel een aanvaardbare reden? Er wordt op vele plaatsen bomen verwijderd die niet op de (snel)weg of in de waterweg kunnen vallen. Waar de snelweg op een hoge berm ligt, kunnen de bomen niet op de weg vallen toch? Bomen vallen niet omhoog… En toch worden vele stroken bomen drastisch en volledig weggehaald. Trouwens, hoeveel berichten las u de voorbije jaren over dergelijke ongevallen?

Er zijn echter stevige motieven spelen om de bomen niet zo drastisch te verwijderen. Gezondheid en visuele buffering bijvoorbeeld? Het vernietigen van visuele, auditieve en fijn stof capterende groenschermen langsheen onze wegen is vooral schadelijk voor onze gezondheid, de geborgenheid van vele dieren en tenslotte voor het klimaat. Daarenboven zorgen de bomen ook voor een geluids- en visuele buffer tussen overdrukke wegen en achterliggende woningen.

Het hakhoutbeheer zou ook goed zijn voor de biodiversiteit, aldus het Agentschap Wegen en Verkeer. Het is gezond voor de kleinere planten die door de grotere exemplaren niet altijd veel licht krijgen en is zo dus goed voor de biodiversiteit langs de Vlaamse wegen, zo wordt verklaard. Maar daarvoor moeten niet alle bomen gekapt worden? Selectief beheer zodat ondergroei en struikvorming mogelijk wordt bijv., of parallelle stroken, en de grote bomen laten staan. Tot nu werden ook kwetsbare begroeiing en zelfs stukken beschermde natuur mee omgehakt. Er ontbrak soms zelfs een kapmachtiging, wat in bosgebieden vereist is.

De Vlaamse overheid moet voor elke zone eerst een hakhoutbeheersplan maken. Nu bestaan er slechts voor weinige zones. Dat laat een veel beperktere kapping toe, alleen waar het echt nodig is voor de veiligheid. Of waar de biodiversiteit nodig moet verbeteren door selectief beheer.

Het hakhoutbeheer langs gewestwegen worden uitgevoerd door groenaannemers. Zij worden eigenaar van het hout. De aannemer kan ze afvoeren voor verwerking tot pellets, bouwplaten, of laten verbranden als biomassa? Hierover ontbreekt elke vorm van transparantie.
Er ligt veel werk op de plank van de overheid.