Is cultuurbeleid iets voor B-politici?

Ingediend op mei 2nd, 2019 door bartcaron

Dat onderwijs en welzijn veel kosten, is logisch en begrijpelijk. Maar cultuur is toch maar het ondergeschoven kind. Die 1,12% voor cultuur is aan de magere kant. Het komt neer op zo’n 517,7 miljoen euro. Daarmee worden in Vlaanderen honderden organisaties ondersteund in verschillende sectoren: in de kunsten, het sociaal-cultureel werk en het cultureel erfgoed. Daar zijn spraakmakende huizen bij zoals NTGent, of het KMSKA, of de AB, het SMAK enz., maar ook tal van organisaties als Femma, Davidsfonds, Vormingplus, VLAMO of Koor en Stem, vele musea en archieven, veel jonge artiesten, enz. De effecten zijn groot. De inbreng van de overheid is beperkt. Veruit de meeste organisaties verwerven overigens op basis van die subsidies ook veel eigen middelen. Elke euro van de overheid mobiliseert minstens evenveel geld uit de samenleving. Het is trouwens een arbeidsintensieve sector, met matige lonen, en veel onzekerheid.

Helaas, tijdens de voorbije legislatuur werd er door de Vlaamse regering dan nog eens stevig bespaard op dat beperkte budget. Cultuur leverde het meeste in van alle beleidsdomeinen. Zonde.

Het (on)belang van cultuur blijkt ook het feit dat Sven Gatz in de rangorde de laatste minister is. De Open VLD kwam pas in de coalitie toen ze als partij nodig bleken om een federale regering te vormen. De partij eiste meteen ook twee ministerposten op in de Vlaamse regering. Dat gebeurde pas nadat het Vlaamse regeerakkoord al was onderhandeld. Kortom, minister Gatz en zijn partij hadden nul komma nul inbreng in het cultuurprogramma. De kaarten waren al verdeeld, de opties genomen, de budgetten vastgelegd. Gevolg? Financiële ademruimte voor cultuur heeft hij niet kunnen waarmaken.

Kijk ook even naar de cultuurcommissie van het Vlaams parlement. Fijne mensen, oprecht geïnteresseerd in kunst en cultuur, maar niet meteen de toppers van hun partij. Cultuurpolitiek is vandaag de B-ploeg van de politiek. De A-ploeg houdt zich bezig met economie, werk, onderwijs, welzijn…

En toch, elk regeerakkoord put zich opnieuw uit in superlatieven over cultuur, over kunstenaars, over ons erfgoed of over sociaal-culturele praktijken. Veel mooie woorden over het belang van cultuurparticipatie, over de noodzakelijke rol van verenigingen, de zorg voor ons erfgoed enz. Helaas, deze lofbetuigingen klinken, nader bekeken, hol en niet geloofwaardig. Recent bleek nog uit de stemtest dat de huidige regeringspartijen op Vlaams niveau het cultuurbudget in de toekomst niet willen laten stijgen. Alsof er geen grote noden zijn…

Cultuur is buitengewoon belangrijk voor een samenleving waarin begrip en verdraagzaamheid aanwezig zijn. Dat schreef Prof. Ignaas Devisch onlangs nog in De Standaard. Een citaat: “Wie iedereen wil meekrijgen in het verhaal van de democratie, moet inspanningen leveren. Daarbij hoort een brede definitie van cultuur, zodat elkeen zich erin herkent.”

Vooruit, straks moet de minister van Cultuur een toppoliticus zijn, geen teruggeroepen bierbrouwer. Straks moet de Cultuurcommissie samengesteld zijn uit de toppolitici van Vlaanderen. Straks moet er een stevig hoofdstuk in het regeerakkoord staan over cultuur, met een engagement over een stijging van het budget. Dat zou zelfs eenvoudig moeten gaan, de Vlaamse begroting kweekt al jaren overschotten, aldus de minister-president. Een snee brood voor cultuur, iets meer dan enkele kruimels: dan zijn we al dankbaar voor.