De Wever: Cultuur ten dienste van natievorming en identiteit

Ingediend op augustus 12th, 2019 door bartcaron

Twee opmerkelijke teksten die over cultuurbeleid gaan, vandaag. Er is de formatienota van Bart De Wever, met een opvallend stuk over cultuur. Dat er zo’n passage voorkomt, is eigenlijk niet zo verbazend voor een partij die identiteit centraal stelt. Cultuur is immers dé bouwsteen van identiteit. En verder een meer dan terecht opiniestuk in De Standaard over onze bijzonder slecht betaalde beroepsgroep: kunstenaars.

Dit schrijft De Wever: “Vlaanderen kan pas echt stralen als het ook cultureel straalt.” Dat is nog juist ook. Dan verwijst de nota naar de Vlaamse Meesters – uit heden en verleden en in alle creatieve richtingen – die het uithangbord moeten worden van de grootsheid die Vlaanderen in zich heeft (sic). En dan de niet zo verbazende paragraaf over de grote kunstinstellingen die de artistieke topambassadeurs die Vlaanderen internationaal op de kaart moeten zetten. De traditie voorop dus. Maar ook een visie die niet uitgaat van een groeiproces van kunstenaars. Alsof ze zo geboren worden. Alsof ze zonder steun van de Vlaamse overheid de top hebben bereikt, wat zeker geldt voor hedendaagse topartiesten.
Ook het Vlaamse culturele erfgoed verdient een financiële inhaalbeweging. Allez vooruit, dat is nog terecht ook. Alleen mogen we hopen dat dit niet samenvalt met de Vlaamse meesters die in grote blockbustertentoonstellingen zijn verpakt en toeristisch / commercieel worden geëxploiteerd.
Verder lezen we dat er een nieuw museum over de Vlaamse geschiedenis komt. Een idee dat 20 jaar geleden ook al eens opgeld maakte. Dan kwamen het STAM, het MAS en vele vernieuwde stedelijke musea. Vlaanderen is een verzameling van steden met hun eigen geschiedenis.
Merkwaardig dat de nota wel spreekt over impulsen creatieve audiovisuele en literaire Vlaamse productie, maar niet over kunstenaars en kunstenorganisaties. Alsof ze niet allen samen in hetzelfde armtierige bad zitten.

Geen woord over sociaal-cultureel werk, over het verenigingsleven en de amateurkunsten. Geen woord over het lokaal cultuurbeleid. Wel komt er een Vlaamse canon op, een lijst van ankerpunten uit onze Vlaamse cultuur en geschiedenis. Die zal gekend moeten worden door onze leerlingen en door nieuwkomers. Moeten alle Marokkaanse jongeren straks Gezelle in vlekkeloos Nederlands kunnen voordragen? De avonturen van De Witte van Zichem kunnen navertellen? Akkoord dat onze ‘klassiekers’ aandacht krijgen, maar dan ook actuele kunstuitingen.

En dan de VRT. Diepe zucht: “De VRT moet meer dan ooit focussen op (…) het versterken van de Vlaamse identiteit en haar representativiteit ten aanzien van het ideologische landschap in Vlaanderen.” Het zijn twee verdachte deelzinnen. Wat is dat ‘het versterken van de Vlaamse identiteit’? Wie zal dat definiëren? Had er nog gestaan ‘versterken van Vlaamse producties’… dan kan ik er zeker mee leven. Maar dit? En wat betekent het tweede deel van de zin? Dat er een ideologisch onevenwicht is op de VRT? Te weinig flamingant? Te rood of te groen? Is dat een kwestie van het bestuur of van de programmering? Is dat vandaag niet zo dan? Betekent het dat de politiek zich weer rechtstreeks zal inmengen? Weg met de autonomie van de publieke omroep?

Deze startnota is nog geen regeerakkoord. Gelukkig maar; Maar veelbelovend is die niet.

De tweede tekst waar ik graag naar wil verwijzen “Van de liefde voor de kunst alleen kun je niet leven”, een opiniestuk in De Standaard van de vakbonden én de werkgeversfederatie. Samen. Over de schabouwelijke verloning van kunstenaars. Zeer terecht. Daar heeft de nota van De Wever geen millimeter aandacht voor….
Tja.