Kunst is bescheidener dan het ‘redden van de wereld’, zinvol is het zeker

Ingediend op november 14th, 2019 door bartcaron

In een opiniestuk in De Morgen argumenteerde Andreas Tirez tegen subsidies voor kunst. Letterlijk: “De argumenten om kunst te subsidiëren zijn immers nogal pover. Dat kunst de wereld zal redden, is de laatste decennia niet gebleken.“ Maar het argument dat hij hanteert is nog poverder, namelijk dat subsidies overbodig zijn omdat slechts een beperkt deel van de bevolking geïnteresseerd is in kunst en cultuur.

Kunst en cultuur, onderwijs, welzijns- en gezondheidszorg, openbaar vervoer, goede wegen enzovoort: het zijn ‘collectieve goederen en diensten’. Die worden door de overheid gecofinancierd omdat ze nuttig zijn, nodig, zinvol, op economisch en maatschappelijk vlak.

Ook wie geen auto heeft moet de snelwegen helpen betalen; ook wie geen kinderen heeft moet het onderwijs meefinancieren; ook wie niet ziek is, betaalt de gezondheidszorg. Doorgaand op Tirez, schaffen we dan de subsidiëring (publieke financiering) van bijvoorbeeld het hoger onderwijs niet beter af? In Angelsaksische landen lenen studenten om hun inschrijvingsgeld aan de universiteit te kunnen betalen, bij ons hoeft dat niet.

Het is derhalve niet zo bizar dat de overheid kunstenaars cofinanciert. Niet op basis van het aantal deelnemers, maar als belangrijk onderdeel van de noodzakelijke/zinvolle collectieve diensten. Die zijn in principe toegankelijk voor alle burgers. Maar als burger kan je vrij kiezen er al dan niet gebruik van te maken.

Als je een divers en gevarieerd cultuur- en kunstenlandschap wil, niet alleen populaire cultuuruitingen, dan moet de overheid bijspringen. Vele kunstuitingen kan je niet of onvoldoende financieren met inkomsten uit de markt. Omdat ze vernieuwend en (nog) niet populair zijn, of grootschalig, of onbetaalbaar voor het publiek. Als er geen subsidies zouden gegeven worden, dan verdwijnen grote orkesten, theater- en dansgezelschappen, beeldende kunsttentoonstellingen enz.

De overheid moet zorgen voor een divers cultuurlandschap, toegankelijk voor zoveel mogelijk vrij en bewust kiezende mensen. Kunst maakt ons meer mens. Kunst doet nadenken. Kunst levert ons genoegen. Dat is veel bescheidener dan het ‘redden van de wereld’, maar zinvol is het zeker.