Adoptieprocedures

Ingediend op maart 15th, 2005 door bartcaron

Vraag om uitleg van de heer Bart Caron tot mevrouw Inge Vervotte, Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, over adoptieprocedures.

De heer Bart Caron: Mijnheer de voorzitter, een aantal ouders van adoptiekinderen hebben me aangesproken over de manier waarop de aanpak van de adoptieorganisatie Ray of Hope is misgelopen. Uit hun verhaal blijkt dat in de loop van 2001 een aantal zaken fout zijn gelopen. De nieuwe regelgeving is overigens gedeeltelijk een gevolg van de problemen die we in het verleden met de procedure hebben gekend. De voorzitter weet uit eigen ervaring dat het hier een moeilijke en delicate problematiek betreft. Dit heeft natuurlijk niet enkel met de werking van deze ene organisatie te maken. We zijn er in Vlaanderen gewoon nog altijd niet in geslaagd om deze materie goed te regelen.
Blijkbaar heeft Ray of Hope met de afkomst van adoptiekinderen geknoeid. Voor de adoptanten en hun families lijkt dit me het ergste wat kan gebeuren. Verschillende gedupeerde ouders hebben reeds al het mogelijke gedaan om de herkomst van hun adoptiekinderen te achterhalen. Dit is geenszins een sinecure gebleken. Ik wil hier trouwens aan toevoegen dat met het verloop van de adoptieprocedure zelf ook een aantal zaken zijn misgelopen.

Ondertussen is het voor iedereen duidelijk dat Ray of Hope niet helemaal in orde was. Kind en Gezin, de toezichthoudende instantie, was hiervan op de hoogte en twijfelde aan de deontologische houding van Ray of Hope. Er is zelfs geprobeerd om de betrokken ouders tot een vaststellingsovereenkomst over de herkomst van hun kinderen te overhalen. De ouders willen het hier evenwel niet bij laten. Het gaat hem niet om geld. Ik vind trouwens dat we blij mogen zijn dat het eens niet om geld draait. Het gaat hier om menselijkheid en om de manier waarop met kinderen en adoptanten wordt omgegaan.
De ouders hebben reeds een lange weg afgelegd. Ze hebben zich tot de klachtendienst van Kind en Gezin en tot de Ombudsman van de Vlaamse Gemeenschap gewend. Ik wil hier niet heel het dossier overlopen. De voorbije weken heb ik hierover ongelooflijk veel materiaal verzameld. Ten slotte hebben de ouders bij de onderzoeksrechter van Dendermonde een klacht tegen Ray of Hope en tegen Kind en Gezin ingediend. Ik wil hier uiteraard niet beweren dat Kind en Gezin de facto in de fout is gegaan. Dat de verantwoordelijke overheidsdienst hierbij wordt betrokken, maakt gewoon deel uit van de procedure.

De aanklacht luidt misbruik van vertrouwen. Dit is een zware beschuldiging. Met deze problematiek zijn we al jaren op de sukkel, en de zware woorden zijn niet van de lucht. Daarom probeer ik zelf het gebruik van zulke woorden te vermijden, en leg ik het liefst de nadruk op het humane aspect.
De ouders zeggen dat trouwens ook zelf. Het aanklagen van de organisatie zou niet de bedoeling hebben in discussie te gaan over het adopteren van een kind op zelfstandige basis, wat ook in de nieuwe wetgeving mogelijk blijft, of over de adoptie via een erkende organisatie. Het is voor hen gewoon het enige middel om de overheid ertoe aan te zetten de passende maatregelen te nemen.

De erkenning van Ray of Hope werd ingetrokken, ik geloof door minister Vogels. Na een kortgeding bij de Raad van State heeft minister Byttebier echter opnieuw een erkenning moeten verlenen, of heeft zij gemeend die te moeten verlenen, dat laat ik zonder verder oordeel in het midden. Ze stelde in een brief dat ze daartoe verplicht was om administratieve redenen. Zo kon Ray of Hope voor een jaar verder werken. Binnenkort verstrijkt dat jaar.
Ray of Hope is vooral in Sri Lanka actief, een land dat het overigens niet zo nauw neemt met de toepassing van het verdrag inzake de rechten van het kind. Dat is trouwens een bewijs dat Kind en Gezin het niet gemakkelijk heeft met de controle op buitenlandse adoptiekanalen.
Mijn vraag staat niet alleen. Ook in de beleidsnota is al een aanzet gegeven. Voor de gelegenheid heb ik de bespreking van de beleidsnota en de antwoorden daarop nog eens doorgenomen. Dat is een uitstekend instrument om ons te informeren. Het is duidelijk uitdrukkelijk de bedoeling hieraan te werken.
Twee dingen lopen hier dooreen: de problematiek van Ray of Hope en de algemene problematiek. Daar zijn zowel federale aspecten aan, als Vlaamse regionale aspecten. Het valt op dat geen van beide overheidsniveaus op dit ogenblik klaar is met de uitvoeringsbesluiten bij respectievelijk hun wet en hun decreet.

Mevrouw de minister, ik had u graag volgende vragen gesteld.
– Wanneer bent u van plan te beginnen met de in uw beleidsnota aangekondigde evaluatie van het adoptiedecreet?
– Hoe ver staat het met de uitwerking van een nieuwe procedure?
– Bestaat er momenteel een centraal informatiepunt voor ouders en kinderen met vragen over de afkomst van het adoptiekind?
– Bent u van plan met zo’n loket te beginnen, en zullen de adoptieverenigingen daarbij betrokken worden?
– Wordt er overleg gepleegd tussen de gewesten en de federale regering over de implementatie van de federale adoptiewet?
– In welke mogelijkheden of middelen voorziet u om bijvoorbeeld overheidsinstanties meer controle te laten uitoefenen op het correcte verloop van interlandelijke adoptieprocedures?
– Wanneer zult u een uitspraak doen over de voorlopige erkenning van de organisatie Ray of Hope, die binnenkort afloopt?
– Wat zijn uw intenties terzake?

Minister Inge Vervotte: Mijnheer de voorzitter, collega’s, zoals aangekondigd bij de bespreking van de beleidsnota, wensen we inderdaad het adoptiedecreet te evalueren. We zijn daar volop mee bezig.
Het is belangrijk dat de kern van het adoptiedecreet behouden blijft, namelijk alles wat te maken heeft met adoptiebemiddeling. Ook de opsomming van de taken van de adoptiediensten zal ongewijzigd blijven. Het gaat bijvoorbeeld over samenwerking met de buitenlandse kanalen, een transparante schriftelijke overeenkomst met de adoptanten, en een omschrijving van wat een adoptiebemiddeling in de toekomst inhoudt. De verdere professionalisering van de adoptiediensten blijft uiteraard het uitgangspunt.

Ik zal binnenkort een voorstel tot wijziging van het decreet doen, dat vooral te maken zal hebben met de vereenvoudiging van de subsidies van de overheid aan de kandidaat-adoptant. Dat zal binnenkort in het parlement besproken worden.
Op dit moment kunnen zowel ouders als kinderen met vragen over afkomst terecht bij het zoekregister. Als de adoptie gebeurd is via een erkende dienst, dan wordt naar die dienst doorverwezen, en moet die de verdere afhandeling en de zoektocht doen. Zo niet, dan is het de taak van het zoekregister verder op pad te gaan. Het zoekregister wordt gesubsidieerd door Kind en Gezin.
In het nieuwe decreet is voorzien in een centrale archivering van alle adoptiedossiers bij de Vlaamse centrale autoriteit. Dat zal niet alleen gelden voor de nieuwe dossiers, maar ook voor alle andere dossiers, die immers aan het centraal archief moeten worden overgedragen. Zo krijgen we een centraal meldpunt. Er zal ook een Vlaamse adoptieambtenaar zijn, die onder andere zal zorgen voor de inzage in de adoptiedossiers.

Er is al herhaaldelijk overleg geweest tussen de gemeenschappen en de minister van Justitie. Dat overleg is nu afgerond, en binnen de veertien dagen zullen we overgaan tot de ondertekening van het samenwerkingsakkoord. Uiteraard dien ik dan een instemmingsdecreet in in het parlement, en dan kan erover gedebatteerd worden. De krachtlijnen daarvan zijn de volgende.
Er zijn afspraken gemaakt over de voorbereiding, het maatschappelijk onderzoek en het bewaren van adoptiedossiers. Er zal een commissie opgericht worden voor overleg en voor de opvolging van de adoptieprocedures, het adoptiedecreet en alles wat daarmee te maken heeft. De kandidaat-adoptanten kunnen voor alle informatie, zowel over de komende nieuwe wetgeving als over de overgangsmaatregelen, terecht bij Kind en Gezin, dat ervoor
zorgt dat de informatie beschikbaar is.

Het toezicht op het correct verloop wordt met de nieuwe federale wetgeving sluitend gemaakt en verplicht georganiseerd. Er is voor het centraal gezag van de gemeenschappen een belangrijke taak weggelegd, want via het adoptiedecreet zullen ze een belangrijke rol spelen. Ze zullen onder meer bevoegd zijn om controle uit te oefenen op de buitenlandse kanalen van autonome adoptie-initiatieven en de erkende diensten. De opdracht bestaat onder meer in het bevorderen van de samenwerking met de buitenlandse overheden, in het belang van de rechten van het kind. Er is hier terecht gesteld dat dit budgettaire consequenties heeft, want zo’n taak impliceert de organisatie van zendingen die controle uitoefenen.
De toestand bij Ray of Hope wordt nauwlettend opgevolgd. De laatste inspectie is gebeurd op 27 december 2004. Er is een verlenging tot 30 december 2006 toegekend. De inspectie heeft vastgesteld dat aan alle erkenningsvoorwaarden is voldaan. Wat Sri Lanka betreft, heeft de inspectie geen aanwijzingen gevonden dat de erkenningsvoorwaarden worden overtreden.

De heer Bart Caron: Wat de eerste zes vragen betreft, ben ik zeer tevreden met het antwoord. Ik ben erg blij dat een en ander in beweging komt. Ik ben niet goed geplaatst om een oordeel te vellen over Ray of Hope. Ik ga ervan uit dat de inspectie correct controleert. De zaak toont nogmaals aan dat het nodig is om de algemene regelgeving te verbeteren en het toezicht op buitenlandse adoptiekanalen zelf te organiseren. Dat zal op middellange termijn mogelijke problemen kunnen voorkomen. Ik dank de minister voor haar antwoord.