Kunst en cultuur: niet voor de winst

Ingediend op december 4th, 2015 door bartcaron

Gisteren een debat gehad voor Liberales over cultuurbeleid. Met Sven Gatz en Andreas Tirez. Best boeiend. Een goed op dreef zijnde Sven Gatz en een hardeleerse Andres Tirez, die maar bleef mekkeren dat de effecten van het ondersteunen/subsidiëren van kunst en cultuur geen ‘bewezen’ maatschappelijke noch individuele meerwaarde heeft. Er zouden geen wetenschappelijke bewijzen van bestaan, zeker geen die gevalideerd zijn door peers. Zucht, er is zoveel interessant studiemateriaal, maar als economist is hij blijkbaar verblind door economische returns. Zucht. Er is heel wat materiaal, recent nog van professoren Bart Van Looy, Pascal Gielen enz.

Maar ja, er is er natuurlijk nog iets zeer bijzonders aan kunst en cultuur, nl. de intrinsieke waarde ervan. Waarom zorgen we voor onze kunstcollecties, van Rubens tot Michaël Borremans? Waarom kunnen we genieten van aangrijpende theatervoorstellingen, romans, films, concerten? Omdat ze zo waardevol zijn. Die waarde is niet te meten. Het is een overtuiging. Niermand moet ze delen, je mag ze gerust afwijzen, maar er is finaal wel een overgrote meerderheid van de mensen die ze wel deelt.

Subsidies nemen sommige critici graag onder vuur. Ze vertekenen de markt. Maar is er iemand die de meesterwerken van onze Vlaamse primitieven die in publiek bezit zijn, van de hand wil doen? Is er iemand van overtuigd dat onze theater- en concertpodia dan maar door de bezoeker zal betaald worden, als ticketprijzen stijgen tot het vijfvoudige? En is er iemand die dan meent dat het aanbod even rijk zal blijven als vandaag? Ligt de vervlakking van het aanbod niet om de hoek? Vergelijk de kwaliteit van de kunstenaars bij ons met die uit landen die geen uitgebouwd cultuurbeleid hebben, en dan weet je het wel. En besef tenslotte dat veel topkunstenaars die al lang geen subsidie meer krijgen omdat ze hip zijn en breed gekocht, ooit dat steuntje in de rug kregen dat hen bracht tot wat ze nu zijn. Auteurs, filmmakers … denk aan Tom Lanoye, Luc Tuymans en vele andere.

Niet alles kan zomaar onderworpen worden aan de markt. Daar schreef Martha Nussbaum een prachtig boek over: ‘Niet voor de winst’. Ik lees het zelf eerstdaags nog eens. Ik schreef er een paar jaar geleden nog een recensie over die je hier vindt. Vooral het pleidooi voor een herwonnen plaats voor de geesteswetenschappen in het onderwijs, en kunst en kunsteducatie, blijft nazinderen.