Beheersovereenkomst VRT: meer doen met minder?

Ingediend op december 21st, 2015 door bartcaron

Een ambitieuze beheersovereenkomst maken en die realiseren met veel minder centen… Hmm. Het is inhoudelijk een goede beheersovereenkomst. Ambitieus zelfs: de digitale doorbraak van de VRT (eindelijk), een stevig accent op cultuur en educatie, meer aandacht voor diversiteit in schermzichtbaarheid en personeelsbestand. Meer geconcentreerd op de kerntaken en opdrachten van de VRT. Er is een scherpere definiëring van de publieke doelstellingen, een betere precisering van de publieke waarde. En er zijn duidelijk minder indicatoren dan in de vroegere beheersovereenkomsten.

Ambitieus dus, maar dat rijmt eigenlijk niet op de forse besparing die de Vlaamse regering oplegt aan de openbare omroep. Kan deze beheersovereenkomst, die eigenlijk evenveel opdrachten bevat als de vorige, wel uitgevoerd worden? Dat is twijfelachtig.

De omroep moet de volgende vijf jaar gemiddeld 25 miljoen (per jaar) inleveren, zodat de dotatie in 2020, het vijfde jaar van de overeenkomst, eindigt met een dotatie van 261 miljoen. Dat is hetzelfde bedrag als in 2005. De voorbije jaren hebben de achtereenvolgende regeringen het mes erin gezet. Nu wordt fors gesneden. De dotatie van 2014 bijvoorbeeld had 305 miljoen moeten bedragen, maar was al verminderd naar 291 miljoen euro.

Opmerkelijk is dat de VRT veel nauwer zal moeten samenwerken met haar concurrenten, of moeten we voortaan collega’s zeggen? Het kan gaan over ter beschikking stellen van beeldmateriaal, het delen van een digitaal advertentieplatform e.a. Dat is prima. Samenwerking kan de positie van de Vlaamse mediaspelers ten opzichte van de buitenlandse grootheden zoals Google, Netflix of Apple alleen versterken. De beheersovereenkomst legt wel een tweejaarlijkse evaluatie op. Er zal dus met de loep op worden toegekeken.

Minder personeel en minder eigen productie

Even opmerkelijk is de passage over het personeelsbestand. Het aandeel van de personeelskosten mag niet hoger bedragen dan 43,25% van de totale ontvangsten. Het is duidelijk, de Vlaamse regering wil minder personeel bij de VRT. Het transformatieplan dat binnenkort moet volgen, gaat al uit van een afbouw met zowat 2900 personeelsleden. Hoeveel moeten er nog uit? In het jaar 2005 waren er 2858 voltijdse equivalenten in dienst, vandaag nog 2300, in het jaar 2020 minder dan 2000? Zo dwingt de Vlaamse regering steeds meer programma’s aan de private sector uit te besteden.

De VRT moet meer productie uitbesteden aan externe productiehuizen. In de beheersovereenkomst staat 15% van haar inkomsten vanaf 2016, evoluerend naar 18,25% in 2020. In 2014 werd 65,8 miljoen euro betaald aan externe productiehuizen, dat was toen 14,6%. Er zal dus 17 miljoen meer extern moeten besteed worden.

De beheersovereenkomst is echter niet steeds duidelijk. Zo slaat het begrip ‘aanbodsmerk’ zowel op radiozenders, televisiezenders als het online-aanbod. Zo kan een indicator als ‘Minstens twee aanbodsmerken besteden naast voetbal en wielrennen aandacht aan ten minste 30 kleine sporten’ slaan op zowel radio, internet als televisie.

Er wordt trouwens veel minder vermeld over Sport. Dat is begrijpelijk, maar het is alvast positief dat Sport tot de kerntaken van de VRT blijft behoren. Jammer, maar er verdwijnen enkele zaken: de rol van de VRT als hostbroadcaster voor internationale sportmanifestaties, Sportweekend en een Sportmagazine in prime time.

Er zijn een aantal indicatoren die lager worden gezet dan in de vorige beheersovereenkomst:

• De vereiste bereikcijfers op weekbasis voor radio, televisie en online worden verlaagd van 90% van de Vlamingen naar 85%.
• Het bereik van het informatieaanbod op weekbasis moet stijgen van 60% naar 75% van de Vlaamse bevolking. Dit is een goede ambitie.

Positieve punten:

• Van de nieuwe Vlamingen moet wekelijks 75% deze doelgroep worden bereikt. Goed dat dit uitdrukkelijk wordt vereist.
• De VRT moet vanaf 2016 minimaal 5% nieuwe Vlamingen aanwezig zijn in het televisieaanbod, groeiende naar 7,5% in 2020.
• Er is een belangrijke strategische doelstelling over de digitale toekomst van de VRT. Eindelijk moet er, tegen 2017 een videoplatform komen zodat we veel meer VRT-programma’s op de computer of de tablet kunnen bekijken. De commerciële zenders hebben hier mijlen voorsprong. Daarnaast komt er gepersonaliseerd aanbod online, co-creatie met het publiek, innovatieprojecten met mediabedrijven en universiteiten enz. We moeten wel nog enkele jaren wachten. Jammer. Maar oef, eindelijk een goede online radiospeler.
• De toegankelijkheid voor personen met een auditieve/visuele handicap wordt verbeterd, zeker voor audiodescriptie, ondertiteling van video en Vlaamse Gebarentaal.
• Het journaal van één moet jaarlijks minstens 365 cultuuritems bevatten, voorheen was dat 200. Joepie.
• De VRT moet voortaan 250 concerten, voorstellingen of festivals capteren, een mooie stijging.
• De nieuwsdienst moet in een wekelijks programma op radio en tv internationale duiding brengen.
• Er moet een strategisch plan inzake documentaire gemaakt worden.

Negatief:

• Wat Radio 2 betreft zijn er geen bepalingen over de regionale ontkoppelingen. De garantie dat ze behouden blijven is derhalve verdwenen.
• Ketnet staat vandaag OP12, met gegarandeerde uren kindertelevisie. Die garantie is niet opgenomen in de nieuwe beheersovereenkomst. Een vergetelheid of bewust?
• De aandacht van de VRT voor alle muziekgenres en de aandacht voor jong talent staan in de tekst, maar worden niet afgedwongen via indicatoren. Jammer, want de voorbije jaren is de muziekdiversiteit, zeker op Radio 1, sterk verminderd en weggegleden naar de mainstream populaire muziek.
• Bij de samenstelling van het personeelsbestand worden geen striktere quota bepaald voor aanwezigheid van vrouwen in het midden en hoger kader en nieuwe Vlamingen.
• De VRT krijgt geen ruimte om méér commerciële inkomsten (reclame, sponsoring…) te werven. Het huidige plafond is opgetrokken van 68,4 tot 72,84 miljoen euro per jaar, maar is door indexering sinds 2011 eigenlijk ongewijzigd, zodat de verlaagde dotatie op die wijze niet gedeeltelijk kan worden gecompenseerd. Wij zijn geen vragende partij voor meer reclame op televisie, maar er is nog ruimte op radio en op de digitale platformen van de VTY. Er wordt geen rekening gehouden met het feit dat reclame van Vlaamse bedrijven vandaag voor 70% wordt gemaakt (en betaald) op buitenlandse websites.
• Reclame bij programma’s die online worden uitgezonden, zoals films, documentaires, sportevenementen, mag niet. Programma’s bekijken via een online videoplatform van de VRT zal zeker sterk toenemen zodat hier de kans ontnomen wordt om extra inkomsten te werven.
• Het huidige reclameplafond wordt daarenboven tweejaarlijks ‘geëvalueerd’. Begrijp: het kan ook verlaagd worden zodat de VRT niet zeker is van het budget dat het kan gebruiken.
• Er op het vlak van Cultuur ook heel wat verdwenen uit de tekst zoals: cultuurprogramma’s moeten 25% van de Vlaamse bevolking bereiken, mediaruil van advertenties met cultuurpartners, crossmediale projecten cultuur, interne productie cultuur, aandacht op Ketnet voor het cultuuraanbod voor kinderen, minimaal 15 cultuurprogramma’s op Canvas per jaar.

Er zijn beperkingen voor de omroep: Long reads, lange artikels op deredactie.be worden beperkt: “het audiovisuele is het fundament van het digitale aanbod, dat met het oog op de realisatie van bovenstaande ambities wordt uitgewerkt, met ondersteuning van grafiek, foto en tekst.”

Standaardnederlands is norm

Akkoord. Maar dat dialect enkel per uitzondering mogelijk is, is jammer. Het succes van Bevergem is mede aan het kleurrijke West-Vlaamse dialect te danken. Dat dialect en tussentaal gelijkgesteld worden, is nog betreurenswaardiger. Dialect is cultureel erfgoed, en daarom alleen te koesteren, liefst zo levend mogelijk.