Robert Fisk, Moscow, Ashes: drie keer diepe ontroering

Ingediend op november 12th, 2009 door bartcaron

Drie keer ben ik de voorbije week stevig onder de indruk geweest, geraakt tot diep in mijn ziel. Het gebeurt niet zo vaak, maar drie keer in een week is reusachtig veel. Daarvoor zorgden een oorlogscorrespondent, een dansgezelschap en een groep filmmakers.
Dinsdagavond hoorde ik Robert Fisk in Ieper, op de vooravond van 11 november. Onze 11 november, durf ik als geboren Wervikaan zeggen. De onze, omdat ik in een streek leef die doordesemd is van die herinneringen. Zelfs waar ik nu woon, in Marke, deelgemeente van Kortrijk,  zijn er vandaag nog zeer zichtbare restanten van die oorlog. Er is een bijna vergeten Duits kerkhof uit WO I. Weinig mensen beseffen het nog, ze beschouwen het terrein ongetwijfeld als parkje, maar dat is het niet. De Duitse soldaten die er werden begraven, overleden in het nabijgelegen klooster, dat toen als lazaret ingericht was. Het oude kerkhof ligt langs de Hellestraat, de naam van de straat is symbolisch genoeg. De doden zijn al lang ontgraven, maar de plek is nog vrij gaaf.  De wonde gaat niet snel dicht en de littekens zijn opmerkelijk.
Fisk sprak in Ieper een pracht van een speech uit. Deze onafhankelijke correspondent van The Independent gaf zijn visie op de grote oorlog, waar ook zijn eigen vader nog meevocht. Het was een oorlog waarvan nu niemand nog goed weet waar die over ging. Het was waste, zonde, totaal onnodig. Vreemd toch dat de motieven verdwijnen, de mensen ook, maar de herinnering aan dat grote verlies zo levendig blijft. Miljoenen mensenlevens geofferd aan patriottisme en grootheidswaanzin. En toch, vandaag zijn we ondanks alle afgrijzen, tientallen oorlogen verder. Om te genieten, in schitterend Engels, gedreven, rijk en vol prachtige beelden. Om ontroerd te worden als hij begint te vertellen over het onnodige leed, als hij gaat vergelijken met die oorlogen van vandaag. Een avond om niet licht te vergeten! Om eeuwig pacifist te blijven. Om de onschuldige doden niet te vergeten, of ze met of tegen ons vochten. Lees de integrale tekst op de site van het Vlaams Vredesinsituut.

Vorige week ben ik een paar dagen in Neerpelt geweest, op het belangrijkste circusfestival in Vlaanderen. En dus ook een partner van Humorologie.  Hedendaags circus is al lang niet meer de oude rondtrekkend cirk, het familiebedrijf met zijn woonwagens , oude dieren en een gammele tent. Het gaat over een breed gamma aan podiumacts, weliswaar geïnspireerd op circus, maar veel kunstiger en creatiever. De acrobaat en de jongleur zijn er nog steeds bij, maar doen veel meer dan laten zien wat ze allemaal kunnen. In dat kader heb ik verschillende adembenemende voorstellingen gezien. Twee sprongen daaruit. De eerste ‘Moscow’ van een gezelschap dat ‘Berlin’ heet. Dat zijn Bart Baele, Yves Degryse en Caroline Rochlitz. Ze tonen een film, een documentaire over Moskou dus. In een tent, een voor deze voorstelling speciaal gecreëerde tent. Het publiek staat in het midden en rond je zie je op zeven schermen deen portret van Moskou. Het circus van Moskou is de de leidraad en de metafoor van de film. Ja, de stad als een slecht maar hyper druk circus. De documentaire is erg goed gemaakt, maar de presentatie is dat nog veel meer. Live begeleid door een strijkkwartet en een pianist, en een sound-track van Benjamin Boutreur, geïnspireerd op Russische strijkkwartetten. Op zeven schermen, zei ik al, meestal met allemaal een verschillend beeld, schermen die zelf ook nog bewegen. Als het over de ondergrond gaat, dan dalen die, als de metro voorbijraast dan komen die akelig dichtbij enz..  In de film komen circusartiesten en gewone mensen aan het woord. Zij vertellen hun verhaal over de stad, onderstreept met stadsbeelden. Indrukwekkend, je hebt ogen tekort om te volgen.
Op datzelfde festival zag ik ook ‘Ashes’, de recentste dansvoorstelling van Les Ballets C de la B. In de traditie van de compagnie zie je een mix van dans en live-muziek. In die typische theatertaal van Alain Platel. Dit keer ging het over een stad na een vulkaanuitbarsting, en hoe mensen daar op reageren. Op muziek van G.F. Haendel, met o.a. Steve Dugardin als contratenor, zagen we een adembenemende voorstelling. Weer al eens wereldtop. Om koude rillingen van te krijgen bij de aria’s en sommige danspartijen. Een zware aanrader dus.