De digitale kloof

Ingediend op december 1st, 2004 door bartcaron

Actuele vraag van de heer Bart Caron tot de heer Geert Bourgeois, Vlaams minister van Bestuurszaken, Buitenlands Beleid, Media en Toerisme, over computerangst en de digitale kloof in Vlaanderen.

De heer Bart Caron (Op de tribune): Mijnheer de voorzitter, leden van de regering, dames en heren, een derde tot de helft van de Vlamingen zegt een negatief gevoel te hebben bij de actuele digitale ontwikkelingen. 45 percent van de Vlamingen zegt van zichzelf niet goed met de computer te kunnen werken en 40 percent gebruikt zelfs niet eens graag een computer. Een derde van de mensen zegt hoe minder ze met een computer te maken hebben, hoe liever. De helft van de Vlamingen zegt het internet niet te begrijpen. Een derde is zelfs bang om het te gebruiken. Bijna de helft van de Vlamingen gebruikt nooit een computer en ongeveer 40 percent heeft er zelfs geen thuis.
Uit het onderzoek blijkt dat de digitale kloof in Vlaanderen veel dieper is dan gedacht. Als de computer enkel maar een voorwerp van ontspanning zou zijn, dan zou dat nog niet eens zo erg zijn. In de arbeidssituatie neemt de computer echter steeds vaker een centrale plaats in. Mensen die minder goed met de computer om kunnen, worden vaak ook op andere terreinen van de samenleving uitgesloten. Er is een absoluut verband tussen het kunnen omgaan met moderne media, mediadragers en technieken en de mate waarin iemand zichzelf kan ontwikkelen in de samenleving. Er is met andere woorden een verband met sociale uitsluiting. Mensen krijgen moeilijker toegang tot bepaalde informatie, worden in hun arbeidssituatie benadeeld, enzovoort.

De kloof is heel diep en sterk gerelateerd aan de leeftijd. Hoe ouder mensen zijn, hoe minder vaak ze een computer gebruiken. Er is ook een sterke relatie met het opleidingsniveau. Hoe lager de opleidingsgraad, hoe minder de computer wordt gebruikt. De Vlaamse Regering is zich wel bewust van het probleem. In het regeerakkoord staat: ‘We realiseren een doorgedreven actieplan om de digitalisering van de communicatie in de samenleving te ondersteunen en de digitale kloof te helpen overbruggen.’

Mijnheer de minister, wat is de stand van zaken met betrekking tot het actieplan? Kunt u al een tipje van de sluier oplichten? Ziet u een relatie met andere grotere spelers in de samenleving, zoals computerfabrikanten, distributeurs van signalen, softwareontwikkelaars, televisie? Wat kunnen we doen om de pc-loze en internetbange burger toch over de streep te halen zodat er geen sociale achterstand op dat vlak ontstaat?

Minister Geert Bourgeois (Op de tribune): Mijnheer de voorzitter, geachte collega’s, in mijn beleidsnota Media staat vermeld dat het gebruik van pc en internet stagneert. De vaststelling is niet nieuw. Ze wordt bevestigd door het onderzoek waarnaar u verwijst. Dat onderzoek op basis van telefonisch ingewonnen informatie is in 2001 door de afdeling Communicatiewetenschappen van de universiteit van Leuven uitgevoerd. Het rapport van het onderzoek wordt binnenkort gepubliceerd. Ik relativeer het onderzoek een beetje, in die zin dat het niet om een erg recente studie gaat.
De tendensen in die studie lijken me echter nog altijd geldig te zijn. Uit de studie blijkt dat maar 60 percent van de mensen zeggen een pc te hebben.

Het percentage internetgebruikers ligt nog lager. Belangrijk in die studie is inderdaad de attitude tegenover het internet. Veel mensen vinden zichzelf te oud daarvoor. Anderen zeggen dat ze daarvoor geen interesse hebben. Een derde van de ondervraagden zegt het internet niet nodig te hebben. Veel ondervraagden zeggen bang te zijn van het fenomeen. Ze weten niet hoe ermee om te gaan. Dat zijn belangrijke vaststellingen.
Hoe moeten we daarop reageren? De heer Caron is erg snel met zijn vraag voor een actieplan: mijn beleidsnota is nog maar pas in de commissie besproken. Ik wil er wel werk van maken. Ik zie drie denksporen. Een: als minister van e-government werk ik een plan uit. Ik doe dat ook als minister van Media. Twee: we moeten dat regeringsbreed aanpakken. Het actieplan Digitaal Vlaanderen, dat tijdens de vorige zittingsperiode is gelanceerd, is een zaak van alle ministers. Dat is een aangelegenheid van onderwijs, cultuur, bibliotheken. Dat is een zaak van binnenlands bestuur, want de gemeentebesturen moeten erbij worden betrokken. Het middenveld moet ook in actie komen.

Als minister voor Media kies ik voor de digitalisering van tv. We houden echter rekening met het een en het ander dat in de beleidsnota is opgenomen. De kabel- en telefoonmaatschappijen werken aan de opwaardering van hun netten. Technisch staat dat nog niet op punt.
Daarnaast is er nog het economische aspect. Men wil daaraan geld verdienen. Ten slotte is het van belang dat we de distributeurs blijven verplichten om ook nog analoog uit te zenden. Dat moet zo blijven zolang veel Vlamingen alleen analoge tv kunnen ontvangen. De omschakeling moet dus voorzichtig, gradueel en planmatig worden aangepakt. De doorbraak van digitale radio staat voor de deur. Digitale tv komt later. Ook daar moeten we in het plan rekening mee houden.

Ten slotte wil ik zeggen dat ik niet erg verrast was door de resultaten van het onderzoek. In de toelichting van de beleidsnota heb ik dat ook gezegd. We moeten alles een beetje relativeren. Welke inspanningen we ook leveren, steeds zullen er mensen zijn die niet meekunnen. We moeten dus aandacht blijven schenken aan de toegankelijkheid van de fysieke loketten.

De heer Bart Caron: Ik dank de minister voor zijn antwoord. Ik stel vast dat hij mijn bekommernissen deelt.
Televisie is de meest verspreide informatiedrager in de samenleving. Het is een droom televisie te gebruiken om ook de minder vaardige en minder ontwikkelde burgers toegang te verlenen tot de digitale wereld.
Er worden projecten op het vlak van e-government ontwikkeld, maar misschien kunnen we verdere stappen zetten.