Vrijwillige fusies gemeenten? Bourgeois wil walvis vangen met karperhaak

Ingediend op mei 1st, 2010 door bartcaron

De Vlaamse regering heeft beslist dat gemeenten die vrijwillig fuseren voortaan een extra financiële bonus krijgen, die kan variëren tussen 500.000 euro en 1,5 miljoen euro. Met de bonus wil die fusies stimuleren.

Groen! vindt het goed dat de Vlaamse regering vrijwillige fusies van gemeenten aanmoedigt. “Maar dan moet ze dat ook ernstig doen. Deze fusiebonus is ronduit belachelijk. Het is alsof je gaat vissen op walvis met een vislijn en een haakje waar je normaal karper mee vist,” aldus Vlaams parlementslid Bart Caron. Het is dan ook te verwachten dat de effecten van operatie minimaal tot verwaarloosbaar zullen zijn.

Om te beginnen vertrekt de regering vanuit de kleinste gemeente. De helft van het bedrag van het gemeentefonds dat die gemeente ontvangt is het vertrekpunt. Het bedrag is dus heel klein. Daarnaast is het systeem uitdovend, begrijpelijk, maar na één jaar wordt het bedrag al gereduceerd tot 25% en na drie jaar tot 25%. Na zes jaar is het afgelopen.

Bekijk het even in verhouding tot de budgetten van de Vlaamse gemeenten.

Als bijvoorbeeld een kleine gemeente van 5.000 inwoners fuseert met een grotere, dan komt daar de minimale bonus van 500.000 euro voor op tafel. Zo’n gemeente heeft meestal zelf een budget (in gewone dienst) van 5,5 miljoen euro.
Neem een gemeente van 10.000 inwoners, dan komt daar ook 500.000 euro per jaar bij. Zo’n kleine gemeente heeft zelf een jaarbudget van grosso modo 10 miljoen euro.
Bij een gemeenten van 20.000 inwoners die fuseert met een grotere dan zal dat tussen 500.000 en 800.000 euro per jaar zijn terwijl zo’n gemeenten een jaarbudget heeft van ongeveer 20 miljoen euro.

De stimulus van de Vlaamse regering is dus erg klein. Bij de fusie van een heel kleine gemeente is de ‘opbrengst’ het gunstigste. Hoe dan ook de financiële bonus varieert tussen 9 procent van het jaarbudget van de kleinste gemeenten, 4 of zelfs maar 2,5 procent voor iets grotere gemeenten.

Als je uitgaat van de grootste gemeente, dan zullen die wel nog eens nadenken vooraleer ze in zo’n fusie-operatie stappen. Als de grootste gemeente bijv. 30.000 inwoners heeft dan is de bonus vaak niet meer dan 1 procent van het eigen jaarbudget dat rond de 40 miljoen euro draait. Een bonus van 500.000 euro is dan erg beperkt. is het sop de kool waard? In verhouding tot de dotatie uit de fondsen (grotendeels het Gemeentefonds) is dat even verwaarloosbaar. Zo’n gemeenten krijgt daar tussen de 6 en 7 miljoen euro uit. De dotatiestijging is dus erg beperkt.

Niettemin staat Groen! achter de optie om te komen tot vrijwillige fusies van gemeenten, maar de stimulus moet krachtig zijn. En ook rekening houden met specifieke kenmerken van de fuserende gemeenten. In een ruraal gebied als de Westhoek, waar de bevolkingsdichtheid heel laag is, en uiteraard ook belastingsontvangsten, maar de kosten voor wegen, voor gemeentelijke diensten, voor sociaal beleid e.d. heel hoog zijn, moeten er andere stimuli worden gegeven. De bedragen moeten zeker daar fors hoger zijn, als de regering rekening wil houden met de gebiedskenmerken.

Geert Bourgeois zegt dat hij voor krachtige gemeenten gaat. Maar “Ik heb eerder de indruk dat hier een schijnoperatie wordt uitgevoerd waarbij gemeenten niet echt worden geholpen om hun bevoegdheden op een efficiënte en doeltreffende manier uit te oefenen”.

Dat niet elke kleine gemeente is in staat om dezelfde brede waaier van diensten aan te bieden is duidelijk, maar om te komen tot een bundeling van middelen, personeel, capaciteit en competentie om een betere en efficiëntere dienstverlening aanbieden, zal er veel meer nodig zijn.

Groen! zal het fusiedecreet dat de minister zal indienen in het parlement, kritisch bekijken en amenderen.

Bart Caron
Vlaams volksvertegenwoordiger